١٠ راه برای پیشگیری قطع پا در افراد مبتلا به دیابت | مانیکان
زخم پای دیابتی عارضه‌ای جدی است که از دیابت ملیتوس ناشی شده است. این زخم ممکن است منجر به قطع عضو و ناتوانی بیمار شود. به همین دلیل پزشکان به دنبال راهی برای درمان زخم پای دیابتی و جلوگیری از قطع عضو هستند.
آمار جهانی نشان می‌دهد که در هر ٣٠ ثانیه یک نفر در دنیا به دلیل عوارض ناشی از دیابت، ناچار به قطع عضو می‌شود. طبق گزارش سال ٢٠١٩، دیابت در میان کشورهای اروپایی، در آلمان بیشتر شیوع داشت و 15.3 درصد از مردم آن، به این بیماری مبتلا بودند.علاوه‌برآن، این‌طور تخمین زده شده که ١٥ درصد از هفت میلیون آلمانی که به دیابت ملیتوس مبتلا هستند، از سندرم پای دیابتی (DFS) رنج می‌برند. مطالعات نشان می‌دهند که حدوداً ٥٠% از افراد مبتلا به سندرم پای دیابتی، مجبور به قطع عضو شده‌اند.
خوشبختانه زخم پا، سندرم پای دیابتی یا قطع پا همگی قابل پیشگیری هستند. برای مثال، معاینه‌ی پا به‌طور منظم، خطر قطع عضو را تا حد چشمگیری کاهش می‌دهد.
کارهای مختلفی وجود دارد که برای محافظت از پاها در برابر دیابت می‌توانیم انجام دهیم؛ از مراقبت درست از پاها گرفته تا معاینه‌ی روزانه‌ی پاها.
پای دیابتی چیست؟
پای دیابتی یکی از عوارض ترسناک دیابت است.
فشار خون بالا باعث آسیب‌دیدگی رگ‌های خونی می‌شود. این، شامل رگ‌هایی است که اکسیژن و مواد مغذی را به عصب‌های انگشتان، مچ و ساق پا می‌رسانند.
ابتلا به دیابت در بلندمدت به عصب‌های پا آسیب می‌زند. عصب‌های آسیب‌دیده باعث کرختی پا می‌شوند. پس اگر پا به هر دلیلی دچار جراحت شود، شاید بیمار آن را حس نکند.
این زخم‌ها در افراد مبتلا به دیابت دیرتر بهبود پیدا می‌کنند، زیرا رگ‌های خونی نمی‌توانند به خوبی خون‌رسانی کنند.
تمام این‌ها منجر به زخم پا می‌شود- یک زخم باز درمان‌ناپذیر. اگر این زخم به موقع درمان نشود، امکان عفونی شدن زخم وجود دارد. همچنین ممکن است این عفونت تا استخوان گسترش پیدا کند؛ تا جایی که تنها راه‌حل ممکن، قطع پا باشد.
چرا برخی از افراد مبتلا به دیابت ناچار به قطع پا می‌شوند؟
زخم پا همیشه منجر به قطع عضو نمی‌شود. پزشکان تمام تلاش خود را می‌کنند تا از قطع عضو پیشگیری کنند و انگشتان، مچ و ساق پای بیماران حفظ شود.
با این حال، زمانی که زخم پا درمان نشود یا دچار نکروز (بافت‌مردگی) شود، عفونت می‌کند. اگر این عفونت به بافت زیرین برسد تنها گزینه‌ی درمانی، قطع عضو است.
قطع پای دیابتی در مواقع لزوم، از عفونت خون (سپسیس) جلوگیری می‌کند- عارضه‌ای که در بسیاری موارد، دردناک و کشنده است.
ولی اوضاع آنقدرها ترسناک نیست و برای پیشگیری از آن، راه‌های زیادی وجود دارد.
١٠ راه برای جلوگیری از قطع پای دیابتی
- همیشه پا را معاینه کنید
شاید متخصص امراض پا یا متخصص غدد از بیمار بخواهد که مرتباً پاهایش را معاینه کند. حتی کوچک‌ترین بریدگی باعث زخم پای دیابتی می‌شود که به تدریج شدیدتر شده و نیازمند قطع عضو خواهد شد.
نوروپاتی دیابتی باعث بی‌حسی پاها می‌شود. معاینه‌ی پا به‌طور روزانه بی‌‌تردید، بهترین راه پیشگیری از زخم پای دیابتی و قطع عضو است.
ترک‌های پوستی، تاول، بریدگی یا هر زخم و جراحتی باید به پزشک اطلاع داده شود. زمانی را برای معاینه‌ی پا و لای انگشتان اختصاص دهید.
اگر بینایی شما ضعیف است، می‌توانید از یک ذره‌بین استفاده کنید. اگر خودتان قادر به این کار نیستید، می‌توانید از پرستارتان بخواهید به شما کمک کند.
- پاها را تمیز نگه دارید
اگر به دیابت مبتلا هستید، شستن روزانه‌ی پاها می‌تواند به پیشگیری از قطع پا کمک کند. بهداشت پا برای افراد دیابتی، ضروری است.
پاهای خود را فقط با آب ولرم بشویید. نه آب داغ و نه آب سرد. با صابون ضدحساسیت پاها را به آرامی مالش دهید. بعد، آن‌ها را خشک کنید، خصوصاً لای انگشتان. پاها را محکم مالش ندهید، زیرا این کار باعث آسیب‌دیدگی پوست می‌شود.
- سعی نکنید خودتان زخم‌ها را از بین ببرید
هر چقدر هم تلاش کنید، نمی‌توانید خودتان زخم‌های پا را از بین ببرید، بلکه برای جلوگیری از هر نوع عارضه‌ای، لازم است یک پزشک متخصص این کار را انجام دهد؛ حتی اگر این زخم بسیار کوچک باشد.
برداشتن پینه یا زگیل با روش غیراستریل ممکن است باعث عفونت شود. ممکن است جراحت یا زخمی در پا ایجاد شود. و اگر عفونت به استخوان برسد، به ناچار از دبریدمان یا قطع عضو استفاده می‌شود.
- هنگام کوتاه کردن ناخن‌ها، مراقب باشید
هنگام گرفتن ناخن‌ها، مراقب باشید که پوست بریده نشود، حتی اگر به نظر خشک و مرده می‌آید.
مراقب باشید که به‌طور اتفاقی باعث ایجاد آسیب‌دیدگی نشوید. یادتان باشد که حس درد در پای افراد مبتلا به دیابت کاهش پیدا می‌کند.
شاید از این مسئله تعجب کنید که گاهی کوتاه کردن ناخن‌ها می‌تواند منجر به قطع عضو شود. برای پیشگیری از زخم پا، این کار را با دقت زیادی انجام دهید.
- از پاهای خود مراقبت کنید
هرگز پابرهنه راه نروید. حتی در منزل!
با این‌که ظاهراً خطری ندارد، ولی افراد مبتلا به دیابت نباید با پای برهنه راه بروند. نباید فراموش کنید که گاهی زخم پا از جراحتی بسیار کوچک شروع می‌شود. هر ترک کوچکی در پوست در صورت عدم درمان به‌موقع، ممکن است منجر به قطع عضو شود.
پس بهتر است این بار که در منزل راه می‌روید، از صندل‌هایتان استفاده کنید.
- روتین مناسبی را دنبال کنید
اگر سلامت پاهایتان مهم است و می‌خواهید از قطع عضو جلوگیری کنید، لازم است کارهای دیگری نیز انجام دهید.
علاوه بر شستشوی پاها، لازم است که از مرطوب‌کننده و محصولات مراقبت از پوست استفاده کنید تا پوست پاها نرم شود.
- از کفش‌هایی با اندازه‌ی نامناسب استفاده نکنید
به زیبایی کفش‌ها دقت نکنید. اگر برای پاهای شما تنگ شده‌اند، از آن‌ها استفاده نکنید.
پوشیدن کفش‌های تنگ باعث جمع شدن انگشتان پا، آسیب‌دیدگی پوست و احتمالاً ایجاد زخم پای دیابتی می‌شود.
- سیگار نکشید
سیگار کشیدن به تنهایی می‌تواند منجر به نوروپاتی شود. تا زمانی که سیگار می‌کشید، روند بهبود زخم کاهش پیدا می‌کند، زیرا اکسیژن و مواد مغذی به زخم نمی‌رسند.
اگر می‌خواهید از زخم پا و قطع عضو پیشگیری کنید، بهتر است سیگار کشیدن را ترک کنید.
- سطح قند خون را کنترل کنید
قند خون بالا، ایمنی بدن را پایین می‌آورد، عوارض ناشی از دیابت را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود روند بهبودی زخم آهسته‌تر شود.
همیشه سطح قند خون را کنترل کنید. داروهایی که برای شما تجویز شده را مصرف کنید. اگر باز هم سطح قندخون بالا بود، با پزشک متخصص مشورت کنید.
- از یک متخصص در زمینه‌ی امراض پا کمک بگیرید
سالانه یک بار باید به متخصص زخم دیابتی یا جراح پا مراجعه کنید تا پای شما معاینه شود.
پزشک پس از بررسی و معاینه‌ی پا از شما درمورد فعالیت‌های روزمره سوال می‌کند و بعد توصیه‌های لازم برای مراقبت از پا را به شما ارائه می‌دهد. این معاینات به شما کمک می‌کنند که در صورت بروز هر مشکلی در همان مراحل اولیه از آن‌ها باخبر شوید و به موقع اقدام به درمان کنید- پیش از این‌که ناچار به قطع عضو شوید.
نتیجه‌گیری
همه‌ی بیماران مبتلا به دیابت ناچار به قطع عضو نیستند. اگر از پاها به خوبی مراقبت کنید، از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید و سبک زندگی سالمی داشته باشید، می‌توانید از قطع عضو جلوگیری کنید.
در روز چند دقیقه زمان بگذارید تا مطمئن شوید همه چیز رو به راه است!
