زخم حاد چیست؟
زخم حاد می‌تواند آسیبی جزیی به اندازه‌ی یک خراش سطحی و یا یک آسیب دیدگی و زخم عمیق باشد که به عضلات، اعصاب، رگ‌های خونی و دیگر اعضای بدن آسیب برساند.
زخم حاد در اثر آسیب ناگهانی به پوست ایجاد می‌شود. این زخم‌ها می توانند در هر نقطه از بدن به وجود آیند. عمق زخم‌های حاد نیز متغیر بوده و از زخم‌های سطحی تا زخم‌های عمیق را دربرمی‌گیرد.البته اینها تنها تعدادی از علایم و عوارض این مشکل هستند و در ادامه به برخی از گزینه‌های درمانی نیز اشاره می‌شود.
علل ایجاد زخم حاد
علل مختلفی برای ایجاد زخم حاد وجود دارد که از این میان می توان به ساییده‌شدن پوست به سطوح زبر و ناهموار اشاره داشت. همچنین ممکن است برخورد جسمی تیز به یکی از بافت‌های بدن یا ضربه سختی که سبب پاره شدن بافت شود نیز زخم حاد ایجاد کند. زخمی که عمق دارد و حالت آن سوراخ مانند است، می تواند به چندین لایه از پوست آسیب وارد کند. در حالی که پاره شدن پوست، سبب بروز سوراخ و پارگی نامنظم و دندانه‌ای پوست می شود.
روشهای درمان زخم حاد
نوع درمان زخم حاد به شدت زخم بستگی دارد. کنترل خونریزی جزو اولین اقدامات درمانی است که باید صورت گیرد. در صورت نیاز، باید در اسرع وقت فشاردرمانی را برای زخم انجام داد. می توان از آب و صابون نیز برای ضدعفونی زخم های جزیی استفاده کرد، اما برای زخم های عمیق تر و جدی تر باید از محلول نمکی برای ضدعفونی کردن استفاده نمود. در برخی موارد لازم است تا پزشک متخصص دبریدمان زخم را انجام دهد تا ناحیه موردنظر را از هرگونه آلودگی، آخال و بافت مرده پاک کند. معمولا برای زخم های جدی تر، آنتی بیوتیک نیز تجویز می شود تا از بروز عفونت جلوگیری گردد. ممکن است تجویز داروهای دیگر نیز برای درمان و تسکین تورم و درد لازم باشد.
زخم‌های حاد قابل بهبود و غیرقابل بهبود
زخم‌های حاد می‌توانند قابل التیام و یا غیرقابل التیام و درمان باشند. زخم‌هایی که قابل التیام هستند معمولا در اثر جراحت یا تروما ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها به روند بهبود عادی بدن که پایدار و قابل پیش‌بینی است پاسخ می‌دهند.
در مقابل، زخم‌های حادی که قابل التیام و بهبود نیستند را داریم که در چنین زخم‌هایی، روند بهبود عادی بدن دچار اختلال می‌شود. این امر عمدتا به دو دلیل اتفاق می‌افتد:
- زخم به درمان پاسخ نمی‌دهد و/یا
- روش درمانی نیازمند سطح بالایی از سلامت فیزیکی، تحمل و یا مداومت بیمار است.
به خاطر داشته باشید که در صورت عدم درمان و کنترل صحیح، تمامی زخم‌های حاد می‌توانند به زخم‌های حاد غیرقابل بهبود تبدیل شوند.
تفاوت میان انواع مختلف زخم‌های حاد چیست؟
زخم‌های جراحی، برش‌ها و جراحت‌هایی هستند که به صورت تعمدی ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها، برش‌های دقیقی هستند که لبه‌های تمیزی را در اطراف زخم ایجاد می‌کنند. آنها را معمولا با بخیه، منگنه یا پانسمان چسبی می‌بندند. برخی دیگر از انواع زخم‌های جراحی را باز می‌گذارند تا به صورت خود به خودی بهبود یابند. میانگین زمان بهبود زخم‌های جراحی حدود 14 روز است.
زخم‌های تروماتیک، در اثر واردشدن آسیب به پوست و بافت زیرین آن توسط نیروی خارجی ایجاد می‌شوند. میانگین زمان بهبود زخم‌های تروماتیک به نوع زخم بستگی دارد و از 14 تا 28 روز متغیر است.
اکنون نگاه دقیق‌تری به زخم‌های جراحی بیندازیم؛
چهار نوع زخم جراحی
زخم‌های جراحی براساس احتمال عفونی‌شدن پس از جراحی، طبقه‌بندی می‌شوند. این خطر بروز عفونت نیز براساس سه معیار زیر تعیین می‌گردد:
- محل واقع شدن زخم روی بدن
- میزان آلودگی زخم و
- میزان عفونتی که قبل از انجام جراحی در بدن وجود داشته است.
در زیر چهار گروه از زخم‌های جراحی و ویژگی‌های آنها را مشاهده می‌کنید:
زخم‌های جراحی دسته 1: تمیز (بدون آلودگی)
- زخم عفونی و متورم نیست،
- زخم وارد دستگاه تنفس، گوارش، تناسلی یا مجاری ادراری نمی‌شود،
- اگر زخم نیازمند تخلیه است، جراح می‌تواند از روش تخلیه بسته استفاده کند،
مانند جراحی‌های لاپاراسکوپی یا بیوپسی.
زخم‌های جراحی دسته 2: تمیز – آلوده
- زخم تمیزی که خطر عفونی شدن آن به دلیل مکانی که در آن واقع شده است، بسیار بالاست،
- جراحی شامل واردشدن به محدوده‌ی دستگاه تنفسی، گوارشی، تناسلی یا ادراری است، اما تحت شرایط کنترل‌شده انجام می‌گیرد،
مثال: جراحی برداشتن لوزه.
زخم‌های جراحی دسته 3: آلوده
- در این حالت زخم آلوده است،
- آلودگی زخم می‌تواند ناشی از تماس یک شیء با زخم باشد (مانند یک شیء نوک تیز). و یا ممکن است ناشی از نشت دستگاه گوارش به داخل زخم باشد،
- درصورتی که بافت عفونی یا ملتهب در اطراف زخم جراحی وجود داشته باشد، زخم آلوده تلقی می‌شود،
مانند: جراحی هموروئیدکتومی.
زخم‌های جراحی دسته 4: آلوده – عفونی
- این نوع زخم‌های جراحی آلوده و عفونی هستند،
- این زخم‌ها شامل زخم‌های تروماتیکی هستند که به موقع درمان نشده‌اند، زخم‌های جراحی عفونی و همچنین زخم‌هایی که در معرض چرک یا مواد مدفوع قرار داشته‌اند،
مثال: دبریدمان زخم مزمن.
