پانسمان زخم با خاصیت آنتی بیوتیک | مانیکان
بهبود زخم اغلب با عفونت باکتریایی همراه است. بسیاری از پزشکان از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت زخم استفاده می کنند. با این حال، وابستگی بیش از حد به آنتی بیوتیک ها در حال تبدیل شدن به یک نگرانی فزاینده برای بسیاری از سازمان های بهداشت جهانی است زیرا منجر به مقاومت گسترده آنتی بیوتیکی در افراد خواهد شد. به عبارت دیگر، استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک های مصنوعی منجر به مقاومت دارویی می شود که تهدیدی اساسی برای سلامت انسان به شمار می رود.
این تهدید بهداشتی رو به افزایش، در حال حاضر بسیاری از سازمان‌های بهداشتی را به اتخاذ برنامه‌های نظارتی ضد میکروبی سوق داده است که استراتژی‌های متعددی را در بر می‌گیرد تا توسعه و تکامل پاتوژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک را کاهش داد. یکی از مؤلفه‌های اصلی بسیاری از برنامه‌های نظارت ضد میکروبی، درمان مشکلات سلامتی و بیماری‌ها بدون استفاده از آنتی‌بیوتیک است؛ چرا که در بسیاری از موارد می‌توان درمان را با خیال راحت، بدون چنین داروهایی و همچنین بدون به خطر انداختن سلامت بیماران انجام داد.
انواع پانسمان‌های ضدمیکروبی
آنتی بیوتیک های موضعی و خوراکی اغلب اولین خط دفاعی و درمانی در هنگام بروز عفونت احتمالی هستند. با این حال، انواع جدیدی از پانسمان‌ها نیز وجود دارد که می توانند به پیشگیری و کاهش عفونت، با تاثیراتی مشابه یا حتی بهتر از یک آنتی بیوتیک کمک کنند.
پانسمان زخم مبتنی بر هیدروژل
این پانسمان‌ها عفونت باکتریایی را کاهش داده و ثابت کرده‌اند که درمان موثری برای زخم‌ها هستند. بسیاری از هیدروژل ها از پلیمرهای طبیعی نشات می گیرند و دارای فعالیت ضد باکتریایی در طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها هستند. این پانسمان ها سبب ایجاد یک محیط درمانی مرطوب برای ناحیه موردنظر می شوند. آنها می توانند اگزودای زخم را جذب کرده، از انتقال و تکثیر سلولی (گلبول‌های سفید و …) حمایت کرده و به بازسازی بافت از دست رفته و پیشرفت بهبودی کمک نمایند.
نانوذرات نقره
نقره یک عامل ضد باکتری مهم برای عفونت‌هایی است که در انواع زخم‌ها رخ می‌دهد. هزاران سال است که عنصر نقره به عنوان یک عامل ضدباکتریایی موثر شناخته شده و استفاده از آن را می توان به 1000 سال قبل از میلاد مسیح ارجاع داد. اگرچه نقره یک فلز عمدتاً خنثی و بی‌اثر است، اما هنگامی که در معرض اگزودا و ترشحات زخم قرار می گیرد، به راحتی یونیزه شده و به یک عامل بسیار واکنش پذیر تبدیل می شود که به پروتئین ها و غشای سلولی می چسبد. یون‌های نقره با مسموم کردن آنزیم‌های تنفسی و بخش‌های حامل الکترون میکروبی و همچنین از کار انداختن فعالیت‌های مختلف DNA آنها، میکروارگانیسم‌ها را از بین می‌برند و به آنها آسیب می‌رسانند. نقره همچنین از تکثیر میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند. با توجه به اینکه نقره در درمان عفونت ها بسیار موثر است، نانوذرات نقره به طور گسترده در مواد پلیمری به کار برده شده در پانسمان زخم مورد استفاده قرار گرفته اند. با این حال، در سال های اخیر نگرانی های فزاینده ای در مورد احتمال بروز مقاومت نسبت به نقره وجود داشته است. مطالعه ای که در سال 2015 ارائه شد، دو سویه از باکتری های مقاوم به نقره را کشف کرد که این یافته ممکن است استفاده از پانسمان های ضد میکروبی فاقد عنصر نقره را افزایش دهد.
پانسمان های دارای پوشش دی آلکیل کاربامویل کلرید (DACC)
پانسمان های دارای پوشش DACC باکتری‌هایی را که آبگریزی سطح سلولی (CSH) بالایی از خود نشان می دهند به طور برگشت ناپذیر در سطح زخم به یکدیگر متصل می کنند. در نتیجه، با تعویض پانسمان، باکتری ها از محیط زخم خارج می شوند. آنها بدون ایجاد اختلال در دیواره سلولی باکتری برداشته می شوند و در نتیجه از افزایش التهاب ناشی از آن که اغلب با استفاده از آنتی بیوتیک ها یا ضد عفونی کننده های سنتی رخ می دهد، جلوگیری می شود. همچنین ثابت شده است که میکروارگانیسم های متعددی با خاصیت آبگریزی سطح سلولی یا همان CSH به مواد دارای پوشش DACC متصل می شوند.
پلی هگزامتیلن بیگوانید (PHMB)
PHMB که پلی هگزانید نیز نامیده می شود، یک عامل پلیمری کاتیونی و بسیار محلول در آب با فعالیت ضد میکروبی وسیع الطیف است. این ماده در بسیاری از محصولات مختلف از جمله محلول های ضد عفونی کننده پوست و مواد تشکیل دهنده‌ی پانسمان زخم استفاده می شود. این ماده همچنین در درمان زخم های حاد و مزمن استفاده می شود. PHMB انقباض پوست را تقویت کرده و بدین ترتیب به بسته شدن زخم کمک می کند.
ژنتیان بنفش
ژنتیان بنفش نوعی تری آریل متان دارای خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ایمنی درمانی است. این ماده مانع از فعالیت میتوکندری شده، پتانسیل تامین انرژی را کاهش داده و سبب مرگ میکروبی می شود. ژنتیان بنفش همچنین در برابر میکروب های گرم مثبت بسیار موثر است. هنگامی که همراه با متیلن بلو استفاده می شود می تواند اثرات مختلفی بر زخم ها داشته باشد، از جمله ژل کردن ترشحات زخم و اگزودا، دبریدمان، افزایش اپیتلیال مجدد، پیشگیری از اپیبول، تسکین درد و اثر ضد میکروبی بدون جذب سیستمیک.
اکسیدهای فلزی
اکسیدهای فلزی همراه با نقره، نانوذرات ساخته شده با اکسیدهای فلزی خاص، از جمله اکسید آهن و اکسید روی، می توانند به عنوان عوامل ضد میکروبی در کنار نانوالیاف بیوپلیمری عمل کنند. به عنوان مثال، اکسید روی دارای اثر ضد میکروبی همراه با توانایی القای تکثیر فیبروبلاست ها و رگزایی است. در سال های اخیر، کاربردهای زیست پزشکی این عناصر با استفاده از مواد مبتنی بر کبالت، مس و روی اثرات ضد میکروبی گزارش و اثبات شده است.
عسل درجه پزشکی
عسل درجه پزشکی عملکرد ضد میکروبی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی قابل توجهی را نشان می دهد. عسل ماده‌ای اسیدی است و بدین ترتیب، محیط قلیایی زخم‌های مزمن را اسیدی کرده و بهبود زخم را تحریک و تسریع می‌کند. عسل همچنین قادر به ترمیم پوست از طریق تشویق آزادسازی سیتوکین ها و تحریک پاسخ سیستم ایمنی بدن در مبارزه با عفونت است.
آینده پانسمان ها و نقش آنها در مبارزه با عفونت زخم
در آینده‌ای نه چندان دور احتمالا مقاومت ضد میکروبی به یکی از مهمترین خطرات بهداشتی نوظهور تبدیل خواهد شد که جمعیت انسانی را به صورت بلند مدت تهدید می کند. کاهش استفاده از آنتی بیوتیک ها در مراقبت از زخم امری چالش برانگیز است زیرا بسیاری از عفونت های زخم چند میکروبی هستند و به آنتی بیوتیک های طیف گسترده نیاز دارند. علاوه بر این، بسیاری از زخم‌های پیچیده دچار عفونت‌های مکرر شده و به دوره‌های متعدد آنتی‌بیوتیک درمانی نیاز دارند.
پانسمان‌های پیشرفته‌ی زخم با استفاده از انواع ترکیبات مصنوعی، طبیعی و ترکیبی نقش فزاینده ای در درمان و پیشگیری از عفونت زخم در آینده ایفا خواهند کرد. این نوع پانسمان‌ها پتانسیل این را دارند که به کاندیدای ایده‌آلی برای انتقال مستقیم مولکول‌های مفید و/یا داروها به محل زخم تبدیل شوند. مزایای این مواد گسترده و متعدد است، اگرچه خواص ضد میکروبی آنها در رسیدگی به عفونت زخم و عوارض مرتبط با آنها کلیدی‌ترین ویژگی به حساب می‌آید.
