تشخیص زخم بستر | مانیکان
زخم بستر معمولاً در میان بیماران یا افراد ناتوان که در بیمارستان و آسایشگاه‌ها اقامت دارند و برای مدت زمانی طولانی تحرک نداشته‌اند، شایع است.
معاینه‌ی پوست بیمار به منظور بررسی علائم زخم بستر، امری ضروری است. زخم‌های فشاری قابل برگشت هستند و درمان آن‌ها نیز دشوار است. مهم‌ترین راه کنترل آن‌ها، این است که در وهله‌ی اول از ایجاد چنین زخم‌هایی جلوگیری شود.
تشخیص زخم در بیمارستان و کلینیک زخم
در قسمت پذیرش کلینیک درمان زخم یا بیمارستان‌های ویژه‌ی بیماری‌های حاد، همه‌ی بیماران تحت ارزیابی پوستی قرار می‌گیرند تا بروز زخم بستر یا داشتن علائم اولیه‌ی ایجاد زخم (١ تا ٥)، در آن‌ها تشخیص داده شود.
این ارزیابی شامل وجود زخم‌های قبلی و سنجش خطر پیشروی زخم است.
معیار ارزیابی برادن (Braden)
معاینه‌ی پوست با ابزار مختلفی انجام می‌شود که متداول‌ترین آن‌ها، معیار برادن است.
معیار برادن، زخم‌ها را از ١ (خیلی بد) تا ٤ (عالی) امتیازدهی می‌کند، به استثنای اصطکاک و کشش که در این معیار با سه امتیاز ارزیابی می‌شود. در نهایت، امتیازات باهم جمع می‌شوند.
این ابزار مواردی که در ادامه آمده را بررسی می‌کند:
- پارامترهای حسی یا درک حسی پوست
- درصد رطوبت پوست
- فعالیت بیمار بدون در نظر گرفتن میزان تحرک
- تحرکی که توانایی بیمار را در تغییر مکان یا کنترل حالت بدنش ارزیابی می‌کند
- ارزیابی وضعیت تغذیه
- ارزیابی نیروهای کششی و اصطکاک روی سطح پوست آسیب دیده
بالاترین امتیاز ممکن در این معیار، ٢٣ است. بیمارانی که امتیاز ١٨ یا کم‌تر دارند، در معرض زخم بستر قرار گرفته‌اند.
پیشگیری از زخم‌های فشاری و تغییرات پوستی در میان افرادی که در معرض خطر هستند، مستلزم مراقبت ویژه‌ای است.
در این لینک > خطرات زخم بستر
ارزیابی کسانی که مبتلا به زخم فشاری هستند
در بیماران مبتلا به زخم بستر، زخم با استفاده از عکسبرداری ثبت می‌شود. سلامت عمومی بیمار و وضعیت تغذیه‌ی او نیز بررسی می‌شود.
میزان تحرک، سابقه‌ی آسیب فشاری، سطح هوشیاری، عوامل روان‌شناختی و غیره نیز ارزیابی می‌شوند.
از بیمار آزمایش خون گرفته می‌شود تا عفونت‌های احتمالی، قند خون بالا (دیابت)، کلسترول بالای خون شناسایی شوند و گاهی آزمایش کشت خون انجام می‌شود تا احتمال بروز عفونت مشخص شود.
کشت خون زمانی تجویز می‌شود که علائم مسمومیت خونی شدید وجود داشته باشد؛ علائمی مانند تب، بالا رفتن تعداد گلبول‌های سفید، لرز کردن، تعریق و هذیان.
ارزیابی تغذیه با آزمایش سرم آلبومین یا هموگلوبین انجام می‌شود (تا کم‌خونی تشخیص داده شود). عکسبرداری از قفسه‌ی سینه پیش از هر عمل جراحی انجام می‌شود.
ارزیابی زخم بستر
این زخم با بررسی این موارد ارزیابی می‌شود:
- علت زخم- تشخیص بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری کلیوی، کم‌خونی و غیره.
- جای زخم و تمام جاهایی که تحت فشار هستند
- ابعاد زخم که با عکسبرداری و استفاده از خط کش کالیبراسیون به دقت بررسی می‌شوند
ارزیابی نوع ترشح و چرک
میزان و نوع ترشح و چرک زخم دارای اهمیت است. این مورد با علائم عفونی ارزیابی می‌شود.
با استفاده از یک سواب از چرک یا ترشح نمونه‌برداری می‌شود و روی یک لام (اسلاید شیشه‌ای) قرار داده می‌شود. پس از رنگ زدن با رنگ‌های مخصوص و بررسی زیر میکروسکوپ برای بررسی احتمال وجود میکروارگانیسم‌ها، ارزیابی انجام می‌شود.
از نمونه‌های ترشح برای کشت در آزمایشگاه نیز استفاده می‌شود و ارزیابی حساسیت به انواع آنتی‌بیوتیک‌ها که ممکن است در پروسه‌ی درمان از آن استفاده شود نیز صورت می‌گیرد.
در صورت وجود ردی از چرک، فیستول یا سینوس معمولاً وضعیت، قابل بازگشت و آزاردهنده خواهد بود و درمان آن بدون جراحی زخم بستر دشوار است.
درجه‌ی زخم بستر
زخم‌ها براساس عمق‌شان درجه‌بندی می‌شوند. درجه‌بندی به کل ناحیه‌ی زخم مربوط نیست. ممکن است زخم بستر درجه ١ و ٢ بزرگ‌تر باشد ولی زخم درجه ٣ و ٤ قطر کم‌تر و عمق بسیار بیشتری داشته باشد.
درجه‌ی زخم‌ها قابل پیشروی است و بررسی مداوم و مداخله‌ی به موقع مورد نیاز است.
- درجه‌ی ١: تغییر رنگ پوست که ممکن است قرمزتر یا تیره‌تر باشد و شاید با فشار دست سفید نشود. پوست گرم‌تر از نواحی اطراف است. در بعضی موارد، شاید پوست عادی به نظر بیاید و تنها با معاینه، غیرعادی بودن آن مشخص شود.
- درجه ٢: در این مرحله، در لایه‌ی بیرونی (اپیدرم) پوست، شکاف ایجاد می‌شود و تا لایه‌ی زیرین (درم) را باز می‌کند. این نواحی دارای چاله‌هایی کم‌عمق، زخم، تاول یا سایش هستند. تاول‌ها ممکن است پر از مایعی شفاف مایل به زرد باشند.
- درجه ٣: این زخم‌ها تا بافت چربی زیرین پیشروی می‌کنند و مانند زخم باز دهان باز می‌کنند. استخوان، ماهیچه و بافت‌های زیرین قابل مشاهده‌اند، ولی زخم به آن‌ها نرسیده است.
- درجه ٤: این زخم‌ها به ماهیچه‌ها و استخوان‌های زیرین و همچنین مفاصل، تاندون‌ها و اعصاب اثر می‌گذارند.
