زخم گلوله و ساچمه – مراقبت‌های پس از جراحی
در یک حادثه‌ی تیراندازی، احتمالاً دچار جراحات زیادی می‌شوید. این جراحات به نوع اسلحه‌ی استفاده‌شده، اندازه‌ی گلوله، این‌که تیر به کدام قسمت از بدن خورده و این‌که چقدر طول کشیده تا اقدامات درمانی روی شما انجام شود، بستگی دارد.
زخم گلوله، زخمی است که از تیر یا فشنگی که به طرف بدن شلیک شده، ایجاد شده است. زخم گلوله ممکن است باعث آسیب‌دیدگی‌های جدی شود، از جمله:
- خونریزی شدید
- آسیب به بافت‌ها و اندام
- شکسته شدن استخوان‌ها
- عفونت زخم
- فلج شدن
میزان آسیب‌دیدگی به محل جراحت و نوع گلوله بستگی دارد. آسیب‌دیدگی ناشی از گلوله در سر و تنه‌ی انسان باعث جراحات بیشتری میشود. در زخم‌هایی که با شکستگی همراه هستند، احتمال بروز عفونت افزایش پیدا می‌کند.
ممکن است به روش‌های درمانی مختلفی نیاز داشته باشید؛ از جمله انجام عمل جراحی برای برداشتن گلوله‌ها یا ترمیم بافت بدن. ممکن است لازم باشد تا زمان بهبودی در بیمارستان بستری باشید. شاید لازم باشد از آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای دیگر استفاده کنید.
ساچمه های سربی تاثیر بیشتری از ساچمه های پلاستیکی دارند. در صورتی که ساچمه به چشم ، گردن یا جاهایی که احتمال صدمه به شریان های عروق و اعصاب وارد شود، دستکاری نشود و فقط باید توسط متخصصین و افراد خبره این کار خارج شود.
اما در نواحی سطحی تر و جاهایی که زیاد عمقی نباشد مانند دست ، پا پشت و قفسه سینه پایین شکم، اگر سطحی بود میتوان با شستشوی آب و صابون و یا سرم شستشو که در داروخانه ها هست ، شستشو داده شود و به آرامی با پنسی که استریل شده خارج کنند و جایش را با بتادین بشورند.
این شستشو باید هر روز ادامه پیدا کند تا جایی که کاملا بهبودی پیدا کند و برای جلوگیری از عفونت زخم ناشی از ساچمه و گلوله.
همان ابتدای بعد از خروج ساچمه ، باید چند دقیقه ای فشار محکمی روی آن ناحیه بدهند که از آن ناحیه خونریزی نداشته باشد. اما در مناطق حساس فقط باید توسط کسانی که خبره هستند انجام شود.
اگر تیر و گلوله جنگی به سر و قلب نخورده باشد چکار کنیم تا مجروح زنده بماند؟
مهمترین عامل مرگ و میر در اثر برخورد گلوله در واقع خونریزی است. بتابر این اولین اقدام این است که خونریزی از محلی که اصابت کرده جلویش گرفته شود. اگر محل اصابت گلوله شکم باشد که با فشار دادن امکان جلوگری از خونریزی وجود نداشته باشد ، در بقیه نواحی می توان با فشار دادن و بستن با پارچه جلوی خونریزی را بگیریم که بسیار اساسی است و در مرحله بعد توجه به تنفس فرد مجروح است.اگر چیزی در دهان شخص وجود دارد مانند آدامس ، دندان مصنوعی و … باید خارج شود.
اگر خونریزی در ناحیه سر و صورت است و این خون به مجاری تنفسی مثل بینی و دهان وارد میشود باید جلویش را گرفت ، سر را به یک طرف بچرخانند و امکان تنفس خوب برای مجروح فراهم نمایند تا بشود امداد های بعدی را برایش انجام داد.
جلوگیری از خونریزی بیشتر نکته بسیار اساسی در نجات جان مجروحین ناشی از شلیک گلوله و تفنگ ساچمه ای است.
زخم با هر وسعتی نیاز به مراقبت‌هایی در منزل دارد.
نحوه‌ی مراقبت در منزل بعد از جراحی درآوردن گلوله و ساچمه از بدن
از دستورات پزشک درمورد نحوه‌ی مراقبت از زخم پیروی کنید. اگر پزشک دستورالعمل خاصی به شما ارائه نداد، از توصیه‌های عمومی پیروی کنید:
- روزانه دو بار دست‌ها را بشویید. از هیدروژن پراکسید یا الکل استفاده نکنید، زیرا این دو روند بهبودی را به تعویق می‌اندازند.
در ٢٤ تا ٤٨ ساعت اول زخم را خشک نگه دارید. بعد از آن، می‌توانید طبق نظر پزشک دوش بگیرید. زخم را خشک کنید.
دارو مصرف کنید. دستورات نوشته‌شده روی جعبه‌ی دارو را بخوانید و طبق آن عمل کنید.
- اگر پزشک برای شما داروی مسکن تجویز کرد، دارو را طبق دستور او مصرف کنید.
- اگر دارویی برای شما تجویز نشده، با پزشک درمورد مصرف داروهای بدون نسخه مشورت کنید.
اگر پزشک برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کرد، آن‌ها را طبق دستور مصرف کنید و به محض این‌که احساس بهتری داشتید، مصرف دارو را قطع نکنید. لازم است دوره‌ی مصرف آنتی‌بیوتیک کامل شود.
اگر زخم شما بخیه دارد، پزشک زمان کشیدن بخیه‌ها را به شما اعلام می‌کند.
اگر روی بریدگی‌های جراحی از چسب استفاده شده، یک هفته یا بیشتر صبر کنید تا چسب از پوست جدا شود.
درصورت امکان، تا سه روز هنگام نشستن یا دراز کشیدن، عضو آسیب‌دیده را روی یک بالشت قرار دهید. این کار به کاهش ورم کمک می‌کند.
چه زمانی برای کمک تماس بگیرید
هر زمان که به مراقبت‌های فوری نیاز داشتید، با اورژانس تماس بگیرید. برای مثال:
اگر بیمار غش کرد (بیهوش شد).
در صورت بروز این موارد با پزشک یا پرستار تماس بگیرید:
- اگر نوع درد تغییر کرده یا شدیدتر شده است
- اگر پوست اطراف زخم رنگ‌پریده یا سرد است
- اگر در اطراف زخم احساس سوزش، ضعف یا کرختی دارید
- اگر زخم شروع به خونریزی کرده یا روی بانداژ لکه‌های خون دیده میشود. مقدار کمی از ترشحات خونی عادی است.
- اگر دچار علائم مربوط به عفونت شده‌اید، از جمله:
- افزایش درد، ورم، گرما یا قرمزی
- لکه‌های قرمز در محل آسیب‌دیدگی
- ترشح یا چرک
- تب
- اختلال در تنفس
مراقبت از زخم
اگر زخم حاد باشد، ممکن است به دلایل زیر نیاز به جراحی داشته باشید:
- جلوگیری از خونریزی
- شستشوی زخم
- پیدا کردن و برداشتن تکه‌های گلوله
- پیدا کردن و برداشتن تکه‌های شکستهی استخوان
- قرار دادن درن یا لوله برای خارج کردن مایعات بدن
- برداشتن قسمتی از اندام یا کل آن
گلوله‌هایی که از بدن عبور می‌کنند و با ارگان‌های اصلی بدن، رگ‌های خونی یا استخوان‌ها برخورد نمی‌کنند، آسیب‌دیدگی کم‌تری ایجاد می‌کنند.
ممکن است تکه‌های گلوله در بدن شما جا مانده باشد. اغلب برداشتن این تکه‌ها باعث آسیب‌دیدگی بیشتر میشود و درد و آزردگی زیادی را برای بیمار ایجاد می‌کند.
بسته به نوع جراحت، ممکن است زخم، باز یا بسته باشد. پزشک از شما می‌خواهد پانسمان را تعویض کنید و از زخم مراقبت کنید. این توصیه‌ها را به‌خاطر داشته باشید:
- پانسمان و نواحی اطراف آن را خشک و تمیز نگه دارید.
- از آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای مسکن استفاده کنید. امکان عفونت زخم‌های گلوله وجود دارد زیرا ممکن است سطح رویی پوست و موادی که روی آن وجود دارد همراه گلوله به داخل زخم کشیده شده باشد.
- سعی کنید زخم را بالاتر از سطح قلب نگه دارید. این کار به کاهش ورم کمک می‌کند. ممکن است لازم باشد این کار را هنگام نشستن یا دراز کشیدن انجام دهید. برای بالا نگه داشتن ناحیه‌ی آسیب‌دیده می‌توانید از بالشت استفاده کنید.
- اگر از نظر پزشک ایرادی نداشت، می‌توانید برای کاهش ورم روی بانداژ از کیسه‌ی یخ استفاده کنید. درمورد تعداد دفعاتی که می‌توانید از یخ استفاده کنید با پزشک مشورت کنید. فراموش نکنید که بانداژ باید خشک بماند.
پزشک برای اولین بار پانسمان شما را تعویض می‌کند. زمانی که طبق دستور پزشک خودتان قصد تعویض پانسمان را داشتید:
- دستورالعمل‌ها درمورد نحوه‌ی شستشو و خشک کردن زخم را رعایت کنید.
- پس از برداشتن پانسمان قبلی و پیش از شستشوی زخم، دست‌ها را بشویید.
- پس از شستشوی زخم و قرار دادن پانسمان جدید روی زخم مجدداً دست‌ها را بشویید.
- از شستشودهنده‌های پوست، الکل، پراکسید، آیودین یا صابون‌های آنتی‌باکتریال استفاده نکنید، مگر این‌که با تجویز پزشک باشد. این مواد به بافت زخم آسیب می‌زنند و روند بهبودی را به تعویق می‌اندازند.
- بدون مشورت با پزشک، روی زخم یا اطراف آن از هیچ لوسیون، کرم یا داروی گیاهی استفاده نکنید.
اگر برای زخم از بخیه‌های جذبی استفاده نشده، پزشک پس از ٣ تا ٢١ روز بعد به کشیدن بخیه‌ها اقدام می‌کند. خودتان در این مورد کاری انجام دهید.
حمام کردن یا دوش گرفتن
پزشک درمورد زمانی که می‌توانید حمام کنید با شما صحبت می‌کند. ممکن است در چند روز اول روی تخت و با استفاده از اسفنج‌های حمام بدن را تمیز کنید (بدون وان و دوش) تا زمانی که زخم بهبود پیدا کند و بتوانید دوش بگیرید. این موارد را در نظر داشته باشید:
- دوش گرفتن از حمام کردن در وان بهتر است، زیرا زخم در آب نمی‌ماند. ممکن است خیس ماندن زخم باعث شود مجدداً سر باز کند.
- پیش از استحمام پانسمان را بردارید، مگر این‌که توصیه‌ی پزشک چیز دیگری باشد. بعضی از پانسمان‌ها ضدآب هستند. این امکان نیز وجود دارد که پزشک از شما بخواهد زخم را با کیسه‌ی پلاستیکی ببندید تا خشک بماند.
- با مشورت پزشک، روی زخم را آبکشی کنید. با دست روی آن فشار وارد نکنید و پوست را مالش ندهید.
- ناحیه‌ی اطراف زخم را با یک حوله‌ی تمیز پاک کنید. اجازه دهید زخم در هوای آزاد خشک شود.
پیامدها
آسیب‌دیدگی ناشی از گلوله دردناک است و امکان دارد باعث ترس، افسردگی یا خشم بیمار شود. این احساسات برای کسی که این عارضه‌ی دردناک را تحمل می‌کند، کاملاً عادی است. این‌ها نشانه‌ی ضعف نیست. همچنین ممکن است متوجه این علائم شوید:
- اضطراب
- کابوس یا اختلالات خواب
- فکر کردن مدام درمورد اتفاقی که رخ داده
- کج‌خلقی و زود رنجی
- بی‌رمق و بی‌اشتها بودن
- احساس ناراحتی و منزوی بودن
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟
- اگر درد تشدید شد یا با وجود مصرف مسکن، درد کاهش پیدا نکرد
- اگر خونریزی پس از ده دقیقه فشار مستقیم و ملایم قطع نشد
- اگر پانسمان پیش از موعد برداشتن، شل شد
همچنین لازم است در صورتی که نشانه‌ای از عفونت دیدید با پزشک تماس بگیرید:
- افزایش ترشحات زخم
- ترشحات غلیظ، قهوه‌ای، سبز یا زرد، یا بوی بد (چرک)
- دمای بدن بالای 37.8 درجه به مدت ٤ ساعت یا بیشتر
- لکه‌های قرمز در اطراف زخم
