تعریف استومی
در پاسخ به سوال استومی چیست، میتوان گفت استومی جراحی ایجاد سوراخی در سطح بدن است که یک بخش داخلی را به بیرون از بدن مرتبط میکند. سیستم گوارش در بدن نقشهای متعددی دارد مانند هضم مواد غذایی، جذب مواد، جذب آب، دفع مواد اضافی به صورت ادرار و مدفوع.
در بعضی بیماریها سیستم گوارش نمیتواند عملکرد طبیعی داشته باشد و یا به دلیل آسیب باید مدتی استراحت کند.
سوراخ استومی طی جراحی ایجاد میشود و برای فرد بسیار حیاتی است. اگر تمایل دارید اطلاعات کاملتری درباره استومی داشته باشید، با ادامه مطلب همراه شوید.
تعریف استوما و استومیت
استوما: به بخش برجسته که از پوست بیرون زده است گفته میشود.
استومیت: به فردی که تحت عمل جراحی استومی قرار گرفته و روی بدن خود استوما دارد گفته میشود.
شکل ظاهر استوما
- گرد و تخم مرغی شکل هستند یا ظاهر نامنظم دارند.
- قسمت بالایی استومی می تواند بزرگتر یا کوچکتر از پایین آن باشد.
- گاهی یک و گاهی دو منفذ دارد.
- رنگ استومی اغلب صورتی تا قرمز است.
- استومی براق و مرطوب است.
محل قرار گیری استومی
سه حالت دارد:
- فرو رفته است و پایینتر از سطح شکم قرار گرفته است.
- هم سطح با شکم است.
- بالاتر از پوست شکم قرار داشته و برجسته است.
آیا استوما درد دارد؟
استوما فاقد پایانه های عصبی بوده بنابراین هیچ دردی احساس نمیشود.
عوامل ایجاد استومی
- نقص مادرزادی
- سرطان
- بیماری التهاب روده
- کولیت مزمن
- بی اختیاری
- آسیبهای ناشی از حوادثی همچون تصادف
- قطع نخاع
- نقص عملکرد در اثر عفونت مزمن
- ناتوانی روده ای
- در بعضی موارد کولیت زخمی یا پولیپ فامیلیال
عوارض استومی
- در برخی موارد بخشی از روده به عنوان کیسه استفاده میشود.
این نوع استومی مشکلاتی دارد که پزشک در مورد آنها با شما صحبت خواهد کرد. - کم آبی بدن
- گرفتگی در لوله خروجی استومی
- انتشار بوی بد مواد خروجی
- خارش، سوزش و حساسیت پوست اطراف استومی
- کاهش جذب ریزمغذی های غذا
- عفونت
- خونریزی داخلی
- گرفتگی روده بزرگ یا کوچک
- کمبود ویتامین B12
- به هم خوردن تعادل الکترولیتها
- ایجاد فتق
زندگی با استومی
۱- کار و استومی
فرد دارای استومی نباید اجسام سنگین را جابجا کند اما مانند سایر افراد می‌تواند به فعالیتهای شغلی خود ادامه دهد.
۲-زندگی اجتماعی
وجود تجهیزات نوین که مشکلات ناشی از وجود استومی را کاهش می‌دهند، موجب شده بیماران بتوانند به زندگی اجتماعی خود ادامه بدهند.
۳- لباس پوشیدن
معمولا افرادی که استومی دارند، می‌توانند از پوشش‌های مشابه پیش از جراحی استفاده کنند.
۴- ورزش
با رعایت یک سری از نکات مراقبتی می‌توانند به فعالیت و ورزش نیز بپردازند.
اما باید در جابجا کردن وسایل سنگین و ورزشهایی با احتمال برخورد ضربه وجود دارد بسیار مراقب باشند.
پوشیدن کمربند یا لباس محافظتی کمک کننده است.
۵- رژیم غذایی مناسب استومی
در مورد مصرف مواد غذایی، در هر مرحله از بیماری، از راهنمایی های پرستار یا پزشک خود پیروی کنید.
حساسیت به غذاهای مختلف ممکن است متفاوت از قبل باشد.
بهترین راه امتحان و بررسی تاثیر غذا روی وضعیت شماست. مهمترین توصیه، خوب جویدن غذا و نوشیدن مقدار کافی آب است.
۶- مسافرت با استومی
بیمار هیچ محدودیتی برای جابجایی یا مسافرت ندارد.
بهتر است پیش از مسافرت اقداماتی برای آمادگی بیشتر انجام دهید.
تمام لوازم مورد نیاز پانسمان و تجهیزات اضافی مانند کیسه را حتما با خود ببرید.
پیش از سفر کیسه استومی خود را تخلیه کرده و شستشو دهید.
در سفرهای هوایی، به حجم قابل حمل مایعات توجه کنید و اگر سایز کیسه و حجم مواد دفعی شما بیش از مقدار مجاز است،
باید به مامورین پرواز اطلاع دهید. کارتی حاوی اطلاعات و بیماری خود همراه خود داشته باشید.
۷- تغذیه در فرد مبتلا به استومی
در انواع استومی همواره محدودیتی برای رژیم غذایی وجود دارد تا از عوارض و مشکلات استفاده از کیسه استومی جلوگیری شود.
برای جلوگیری از گرفتگی لوله، باید غذا را به خوبی بجوید، مایعات به اندازه کافی بنوشید،
از غذاهای نفاخ استفاده نکنید،
از غذاهای محرک روده و معده مانند ترشیجات، ادویه های تند، خوردن مواد دیرهضم خودداری کنید.
در بعضی موارد مانند ایلئوستومی که بخشی از روده کوچک بریده شده، جذب مواد غذایی نیز کاهش می یابد.
میتوانید زیر نظر پزشک از مکمل های غذایی زود جذب یا تزریقی استفاده کنید.
مراقبت بعد از استومی
- استفاده از سیستم کیسه: ترجیحا کیسه ها بدون بو و فیلتر دار باشند.
- تعویض کیسه استومی هر دو الی سه روز یک بار.
- کنترل کیسه و استومی، هر تغییری را باید با پزشک خود در میان بگذارید.
- تولیدکننده ها انواع کیسه ها با قابلیت استفاده مکرر را ساخته اند.
- استومی با خروج موادی مانند صفرا، مدفوع، ترشحات دفعی مانند ادرار همراه است.
بنابراین محافظت پوست اطراف استومی از تماس با مواد خروجی، حساسیت، سوزش پوست و عفونت بسیار ضروری است.
رعایت بهداشت، شستشو و خشک کردن اطراف منفذ استومی، انتخاب درست سایز کیسه استومی از جمله اقدامات پیشگیرانه هستند. - پس از عمل استومی و بافت اطراف کمی متورم هستند و با گذشت زمان به مرور التهاب و تورم کاهش می یابد و سایز دهانه کیسه برای استومی بزرگ میشود. توجه به این نکته مانع نشت مواد از کیسه به بیرون خواهد شد.
- روی استومی نباید از پانسمان یا کیسه های چسبنده استفاده کرد.
- استومی مرتبا چک شود. تغییر رنگ بافت استومی می تواند نشانه شروع عفونت باشد.
هر گونه تغییر رنگ را به پزشک خود اطلاع بدهید.
