جلوگیری از زخم پای دیابتی | مانیکان
لازم است افراد مبتلا به دیابت از پاهای خود مراقبت کنند
زخم‌ها در اندام تحتانی تأثیر زیادی بر سلامت و کیفیت زندگی افراد دارند. این زخم‌ها ممکن است دردناک باشند، تحرک بیمار را محدود کنند و در نتیجه منجر به افسردگی، اضطراب و پرخاشگری در افرادی که به این زخم‌ها مبتلا هستند، شود. روند ترمیم این زخم‌ها طولانی است و اغلب امکان عود کردن آن‌ها نیز وجود دارد.
بیماری دیابت، در حال افزایش است
در استرالیا، 1.7 میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند. روزانه ٢٨٠ نفر از مردم استرالیا به دیابت مبتلا می‌شوند؛ یعنی هر پنج دقیقه، یک نفر. سال گذشته، بیش از ١٠٠ هزار نفر از مردم استرالیا به این بیماری مبتلا شدند. هرکسی که به دیابت مبتلاست، به یک پرستار یا یکی از اعضای خانواده نیاز دارد تا از او حمایت کند. این یعنی بیماری دیابت در استرالیا زندگی 2.4 میلیون نفر را تحت‌الشعاع قرار داده است. هزینه‌های کلی که این بیماری در استرالیا ایجاد کرده، سالانه حدوداً 14.6 میلیارد دلار است.
این آمار نگران‌کننده، بر نیاز مبرم دولت‌ها برای ایجاد سیاست‌های مبنی بر ارتقای سلامت افراد مبتلا به دیابت تأکید دارد.
در سراسر جهان، امراض پا که به دیابت مربوط هستند (DFD) مهم‌ترین عامل بستری شدن در بیمارستان و قطع عضو به شمار می‌آیند و نرخ مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری با بیماری سرطان قابل مقایسه است. در واقع، امراض پای دیابتی باعث می‌شود یک فرد به پزشک مراجعه کند و یا در بیمارستان بستری شود.
عامل امراض پای دیابتی
افراد مبتلا به دیابت که سن بالایی دارند، نسبت به افرادی که دیابت ندارند، شاخص توده بدنی پایین‌تری دارند، مبتلا به فشار خون هستند، به رتینوپاتی دیابتی مبتلا هستند و یا سابقه‌ی استعمال دخانیات دارند. دیابت تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی بیمار می‌گذارد و علاوه بر ناخوشی و مرگ‌ومیر، امکانات مراقبتی نیز برای این افراد هزینه‌ی بالایی را دربردارد.
هر هفت ثانیه یک نفر در دنیا بر اثر عوارض ناشی از دیابت جان خود را از دست می‌دهد و همین مسئله بر اهمیت این عوارض تأکید دارد. دیابت، باعث نارسایی کلیه و قطع عضو اندام تحتانی می‌شود.
دیابت یکی از چالش‌های قابل توجه در حوزه‌ی سلامت همگانی در کشور استرالیاست.
چگونه از زخم پای دیابتی جلوگیری کنیم؟
پیشگیری، بهترین راه مراقبت در برابر عفونت و زخم پای دیابتی است. علاوه بر معاینه‌ی پا توسط پزشک به طور سالانه، چند راه دیگر برای مراقبت در این‌جا معرفی شده است:
- معاینات و آزمایش‌های منظم: روزانه پاها را معاینه کنید، از ساق پا گرفته تا کف پا و لای انگشتان. هر نوع تاول، بریدگی، ترک پوستی، خراشیدگی و یا هر زخم دیگری را بررسی کنید. از این کار غافل نشوید؛ حتی اگر لازم بود از شخص دیگری کمک بگیرید. هر تغییری را فوراً به پزشک اطلاع دهید.
- هرروز پاها را بشویید: اول دمای آب را چک کنید تا مطمئن شوید زیاد داغ نباشد. پس از شستشو، پاها و لای انگشتان را کاملاً خشک کنید. پوست یا لای انگشتان را مالش ندهید.
- نرمی پوست را حفظ کنید: از لوسیون مرطوب‌کننده استفاده کنید؛ ولی برای لای انگشتان از آن استفاده نکنید.
- همیشه جوراب خشک و تمیز بپوشید. از جوراب‌هایی استفاده کنید که کاملاً اندازه باشند و خیلی تنگ نباشند. این کار از بروز تاول‌های ناشی از کفش پیشگیری می‌کند.
- از کفشی با سایز مناسب استفاده کنید. اندازه‌ی کفش باید حتماً برای پایتان مناسب باشد.
- هرگز پابرهنه راه نروید. این مسئله را هم در داخل خانه و هم بیرون از آن رعایت کنید. راه رفتن با پای برهنه منجر به آسیب‌دیدگی می‌شود. با پوشیدن کفش مناسب، از این اتفاق جلوگیری کنید.
- کفش‌هایتان را چک کنید! سنگریزه‌ها به راحتی وارد کفش می‌شوند. قبل از پوشیدن کفش آن‌ها را چک کنید تا به پای شما آسیبی نرسد. اگر به طور اتفاقی آسیبی به پای شما رسید، فوراً پزشک را در جریان قرار دهید.
آگاهی از علائم خطرناک در پا
حتی اگر به بهترین شکل از روش‌های پیشگیری از زخم پیروی کنید و از پاهایتان مراقبت کنید باز هم امکان بروز خطر وجود دارد. یکی از تصورات غلط این است که اگر به زخم پا توجهی نکنید، خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند. این که پا در وضعیت خطرناکی باشد، معنایش این نیست که دیگر برای هر اقدامی دیر شده است. لازم است با این علائم آشنا باشید تا در صورت بروز هر یک از آن‌ها، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- نوروپاتی (بی‌حسی یا کرختی پا)
- بدشکل شدن پا
- سابقه‌ی ابتلاء به زخم پا
- گرفتگی عروق پا (کم شدن نبض پا)
از یک تیم متخصص در زمینه‌ی دیابت کمک بگیرید
اگر به زخم پای دیابتی مبتلاء هستید با می‌خواهید خطر بروز چنین زخم‌هایی را کاهش دهید، مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که از یک تیم متخصص کمک بگیرید. تیم مراقبتی متخصص در زمینه‌ی دیایت معمولاً شامل متخصص امراض پا، دکتر زخم، متخصص آموزش در حوزه‌ی دیابت و یک پزشک عمومی است. این افراد معاینه و درمان و شیوه‌های پیشگیری را به‌طور کامل بررسی می‌کنند.
علائم هشداردهنده:
- خونریزی زخم‌های پینه‌بسته
- پینه‌هایی که تغییر رنگ داده‌اند
- تغییر دمای پوست
- ترک پوستی، خصوصاً افراد پاشنه
- ناخن‌هایی که در گوشت فرو رفته
- تغییر رنگ پوست
- بروز زخم
- متورم شدن
- درد یا تغییر در حس پا
سالانه یک بار با پزشک عمومی مشورت کنید و خودتان نیز معاینات روزانه را ادامه دهید. اگر به زخم پای دیابتی مبتلا هستید، هر سه تا شش ماه با به پزشک عمومی یا متخصص امراض پا مراجعه کنید. اگر متوجه مسئله‌ی خاصی شدید، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
