نقش بهداشت در مراقبت از زخم | مانیکان
بهداشت زخم حالا به مسئلهای مهم تبدیل شده است. رعایت بهداشت برای تمام زخمها مخصوصاً زخمهای غیرقابل درمان مفید خواهد بود. در حالت مطلوب، بهداشت زخم پس از معاینات کلی و تشخیص علت و اختلالاتی که به همراه دارد، شروع میشود. در نتیجه، هم بیماران و هم متخصصان مراقبت از زخم و متخصصان امراض پا به درک کاملی از بهداشت و نقش آن در مراقبت از زخم نیاز دارند.
بهداشت زخم در زخمهای مزمن
در بسیاری از بیمارانی که به زخم مزمن مبتلا هستند، بروز همزمان بیماریهای دیگری مانند دیابت، فشارخون بالا و اختلالات تغذیه باعث بروز مشکلاتی در روند ترمیم زخم میشود. زخمهای غیرقابل درمان باعث کسالت و رنج بیمار میشوند و بر کیفیت زندگی او تأثیر میگذارند. همچنین این وضعیت باعث میشود بار اقتصادی زیادی بر بیمار تحمیل شود. مراقبت از چنین زخمهایی با رعایت بهداشت زخم، بهداشت دست و آموزش به بیمار احتمال بروز عفونت را کاهش میدهد
بهداشت دستها
کارهایی مانند شستشوی دستها پیش از رسیدگی به زخم و ضدعفونی کردن تجهیزاتی مانند بانداژها تأثیر زیادی در پیشگیری از عفونت زخم دارد. در طول روند مراقبت از زخم، باید الکل مخصوص پاک کردن دست در دسترس باشد. برای این کار لازم است الکل همیشه در اتاق باشد تا هنگام مراقبت از زخم از آن استفاده شود. پرسنل باید مراقب باشند تا با لمس محیطی که بیمار در آن است باعث سرایت زخم و آلوده کردن محیط نشوند.
آموزش به بیمار
استفاده از آب جاری برای زخمها بهتر است. بنابراین توصیه میشود به جای وان، از دوش حمام استفاده کنید. بیمار باید با یک حوله زخم را خشک کند. این حوله باید خشک و تمیز باشد. بیماران باید مرتباً زخمهایشان را معاینه کنند تا در صورت بروز هر علائمی مانند قرمزی، چرک یا ترشح مایعات از زخم و بوی نامطبوع فوراً از آن مطلع شوند.
شیوهنامهی بهداشت زخم برای مراقبت صحیح
شیوهنامهی بهداشت زخم دارای ٤ مرحله است که زخم را برای ترمیم آماده میکند. برای کنترل و درمان مؤثر این زخمها و بهبود وضعیت بیمار لازم است متخصصان سلامت، متخصصان مراقبت از زخم و متخصصان امراض پا از این مراحل آگاه باشند.
شستشو
تجمع باکتری معمولاً در زخمهای مزمن مانند زخمهای پا یا زخمهای فشاری اتفاق میافتد و بهترین راه برای بهداشت زخم، این است که به جای ضدعفونی کردن، آن را شستشو دهیم. اول باید بافت مرده، بیوفیلم و دبریسهای زخم برداشته شود. بعد، پوست مرده و کالوسهای اطراف زخم را با شستشو از بین میبریم.
اطراف زخم یعنی ٤ تا ٨ اینچ از لبههای زخم را پانسمان میکنیم. شستشوی زخم هنگام تعویض پانسمان باید با محلولهایی با PH خنثی یا ضدعفونیکنندههای حاوی سورفکتانت انجام شود. لازم است در روند شستشوی زخم نیروی فیزیکی به حدی باشد که بیمار بتواند آن را تحمل کند. همچنین لازم است برای زخم و اطراف زخم از پارچههایی جدا استفاده کنید.
دبرید زخم
دبریدمان زخم شامل برداشتن بافت نکروز، دبریس و بیوفیلم زخم هنگام تعویض پانسمان است. چند نمونه از روشهای دبریدمان شامل دبریدمان مکانیکی، شارپ، اولتراسونیک یا بیولوژیکی است؛ انتخاب روش مناسب به انتخاب جراح و شدت زخم بستگی دارد. زخمهایی با ضخامت بالا دارای بیوفیلم فعال در لبههای زخم هستند که از تشکیل بافت پوششی جلوگیری میکند. چنین زخمهایی به دبریدمان مکانیکی در لبههای زخم نیاز دارند تا خونریزی اتفاق بیفتد. هنگام دبریدمان مکانیکی در اندام تحتانی در بیمارانی که مبتلا به انقباض عروق و نارساییهای خونی هستند یا بیمارانی که تحت درمانهای ضد انعقاد خون قرار دارند باید بسیار احتیاط کرد.
ترمیم
ترمیم زخم شامل برداشتن بافت مرده، زمخت با لبههای برآمده است که امکان دارد دارای بیوفیلم باشد. هموار بودن لبهها زخم با سطح آن باعث میشود رشد اپیتلیال و انقباض اتفاق بیفتد. این مرحله شامل برداشتن کالوسها از پوست اطراف زخم است. به ندرت پیش میآید که زخم آسیبپذیر باشد و بنابراین ترمیم زخم بر برداشتن بافت مرده از لبههای زخم منجر به سلامت بافت اطراف پوست میشود.
پانسمان
در نهایت، پانسمان زخم با پانسمانهای ضدمیکروب، با بیوفیلم اضافه مقابله کرده و از آلودگی و تجمع باکتریها جلوگیری میکند. در نهایت این روند منجر به بازسازی بیوفیلم میشود. برای کنترل ترشحات زخم و ارتقای روند بهبودی، پانسمان صحیح بسیار اهمیت دارد. کنترل ترشحات جزئی اغلب با یک پانسمان متخلخل و گاز امکانپذیر است.
پانسمانهایی با جذب بالا مانند هیدروفایبر و هیدروکلوئید برای زخمهایی که ترشحات زیادی دارند مناسب است. پانسمانهای چسبی ممکن است آسیبدیدگی پوست را تشدید کنند و منجر به مسریشن پوستی شوند. بنابراین نباید از این پانسمانها استفاده شود. لازم است زخمها هر ٢ تا ٤ هفته معاینه شوند تا در صورت لزوم از پانسمانهای دیگری استفاده شود.
اهمیت بهداشت زخم در روند مراقبت از آن
اساس مراقبت از زخم شناسایی، درمان و رعایت بهداشت برای ارتقای روند بهبودی و کاهش عوارض ناشی از آن است.
پیشگیری از عفونت
مراقبت مستمر هنگام پانسمان زخم، خطر عفونت زخم و عوارض دیگر را کاهش میدهد. متخصصان مراقبت از سلامت باید با تعویض پانسمان، روند درمان زخم و تخلیهی ترشحات، دما، خونریزی و بوی آن را بررسی کنند.
تسریع روند درمان
یکی از باورهای رایج این است که نپوشاندن زخم باعث میشود روند بهبودی سریعتر اتفاق بیفتد. این باور غلطی است. پوشاندن زخم در برابر عفونت از آن محافظت کرده و روند بهبودی را تسریع میکند.
کوچک کردن جای زخم
نرم و مرطوب بودن محل زخم از ایجاد اسکار و خشک شدن زخم جلوگیری میکند. تجویز پمادهای آنتی بیوتیک یا هر روش درمانی دیگری در مراحل اولیهی بهبودی، باعث میشود پوست اطراف زخم نرم و انعطافپذیر باشد.
حرف آخر
در صورتی که تمام عوامل ایجادکنندهی زخم مدنظر قرار داده شود، بهداشت زخم به روند بهبودی زخمهایی که درمان آنها سخت است، کمک میکند. ارزیابی کلی در تشخیص و درمان علتهای احتمالی بروز زخم و بیماریهایی که فرد بهطور همزمان به آن مبتلاست بسیار مهم است. بهداشت زخم باید در مراحل اولیه شروع شود و تا روند درمان کامل زخم ادامه پیدا کند. برای مراقبت صحیح از زخم لازم است مراقبان سلامت دستورالعملهای مربوط به بهداشت زخم را رعایت کنند.