زخم وریدی چیست | مانیکان
جراحت‌ها، زخم‌هایی باز روی پوست هستند. این جراحت‌ها ممکن است در هرجایی از پوست ایجاد شوند. ولی اغلب، روی پاها بروز پیدا می‌کنند. زخم وریدی یک نوع زخم عروقی است که به دلیل اختلالات جریان خون در رگ‌های پا ایجاد می‌شوند.
معمولاً پس از ایجاد بریدگی یا خراشیدگی روی پوست، روند ترمیم زخم شروع می‌شود تا زخم بسته شود. زخم‌های کوچک ترمیم می‌شوند، ولی جراحت‌ها بدون مداخلات درمانی بهبود پیدا نمی‌کنند.
زخم‌های وریدی (سیاهرگی)
زخم‌های وریدی، جراحت‌هایی هستند که ترمیم آن‌ها هفته‌ها یا گاهی ماه‌ها زمان می‌برد. امکان وخامت این نوع زخم‌ها زیاد است و بیمار در معرض عارضه‌هایی قرار می‌گیرد که ممکن است باعث شود عضوی از بدن خود را از دست بدهد. با درمان صحیح این نوع زخم‌ها از چنین مشکلاتی پیشگیری می‌شود.
زخم وریدی چیست؟
زخم وریدی که به آن زخم استاز وریدی هم گفته می‌شود، زخمی است که روند ترمیم آن بیش از حد نرمال زمان می‌برد. دلیل این مسئله، مشکلاتی در عروق و گردش خون در پاها نزدیک مچ است.
ترمیم زخم‌های وریدی چقدر زمان می‌برد؟
ترمیم زخم‌های وریدی ممکن است چندین ماه زمان ببرد. در موارد جدی‌تر، زخم هرگز ترمیم نمی‌شود.
زخم‌های وریدی چگونه بروز پیدا می‌کنند؟
هنگامی که اکسیژن و خون کافی از اندام تحتانی به قلب برنگردد، منجر به ایجاد زخم‌های وریدی می‌شود. خون جمع می‌شود و به عروق فشار می‌آورد. این مسئله باعث آسیب‌دیدگی بافت پوست و ایجاد زخم می‌شود.
چه عواملی باعث ایجاد زخم‌های وریدی می‌شوند؟
در رگ‌های شما، دریچه‌هایی وجود دارند که باعث گردش خون در کل بدن می‌شوند. باز و بسته شدن این دریچه‌ها باعث حرکت خون برخلاف نیروی جاذبه می‌شود و خون به سمت قلب برمی‌گردد. در بعضی افراد، بیماری‌های وریدی بر عملکرد این دریچه‌ها تأثیر می‌گذارند. بیماری‌های دیگری مانند دیابت هم بیمار را در معرض ابتلا به زخم‌های دست و پا قرار می‌دهد.
کدام بیماری وریدی منجر به زخم‌های استاز وریدی می‌شود؟
نارسایی مزمن وریدی یکی از علل شایع در نقص عملکرد دریچه‌ها است. این اتفاق زمانی می‌افتد که دریچه‌ها آسیب دیده باشند و یا آن‌قدر ضعیف باشند که نتوانند به خوبی عمل کنند.
دلایل دیگر برای بروز زخم‌های وریدی شامل:
- فشار خون بالا (هیپرتنشن) که به دیواره‌های عروق خونی آسیب می‌زند.
- انسداد عروق یا گرفتگی رگ که گاهی به دلیل لخته شدن خون است.
- رفلاکس وریدی، بازگشت جریان خون به دلیل ضعیف بودن یا آسیب‌دیدگی دریچه‌ها.
چه کسانی به زخم وریدی مبتلا می‌شوند؟
عوامل متعددی وجود دارند که خطر بروز زخم‌های وریدی را افزایش می‌دهند. این موارد شامل:
- ترومبوز ورید عمقی
- سابقه‌ی ابتلا به زخم‌های وریدی در خانواده
- چاقی
- سن بالا
- فلج بودن
- آسیب‌دیدگی‌های قبلی
- عدم تحرک و ناکافی بودن فعالیت‌های جسمانی
- سیگار کشیدن
- جراحی‌های مانند تعویض زانو
- واریس و رگ‌های عنکبوتی
ظاهر زخم‌های وریدی چگونه است؟
این زخم‌ها معمولاً عمیق نیستند و شکل غیرمتعارفی دارند. ممکن است پوست اطراف زخم سفت باشد و تغییر رنگ داده باشد.
علائم زخم‌های وریدی شامل:
- درد خفیف
- بوی بد
- خارش
- چرک یا دیگر مایعاتی که از زخم ترشح می‌کند
- ورم
نحوه‌ی تشخیص زخم استاز وریدی چگونه است؟
با معاینه زخم وریدی تشخیص داده می‌شود. ممکن است پزشک درمورد سابقه‌ی بیماری‌ها از شما سوال کند تا از شرایطی که منجر به ایجاد زخم شده آگاهی پیدا کند.
آیا به انجام آزمایش نیاز دارم؟
آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا شدت زخم را تشخیص دهد. همچنین ممکن است لازم باشد برای آگاهی از اثربخشی درمان‌های مربوط به زخم‌های وریدی آزمایشاتی انجام شود.
آزمایشات مربوط به زخم‌های وریدی شامل موارد زیر است:
- شاخص مچ پایی بازویی، که در آن فشار خون پا و دست اندازه‌گیری می‌شود.
- آزمایش داپلر برای گوش کردن به جریان خون در رگ‌ها
- عکسبرداری‌هایی شامل سی‌تی‌اسکن برای تشخیص آسیب‌دیدگی یا نقص عملکرد دریچه‌ها
چرا لازم است زخم‌های وریدی درمان شوند؟
ترمیم زخم‌های وریدی خودبه‌خود صورت نمی‌گیرد. هرچقدر روند درمان دیرتر انجام شود، احتمال آسیب دائمی بافت بیشتر خواهد شد. ممکن است این آسیب‌دیدگی گسترش پیدا کند و باعث عفونت شود. این مسئله منجر به مشکلاتی مانند قانقاریا می‌شود.
در موارد جدی‌تر، شاید قطع عضو آسیب‌دیده تنها گزینه‌ی پیش رو باشد. کمک گرفتن از یک متخصص باتجربه این احتمال را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
دلایل ایجاد زخم‌های وریدی
زخم‌های وریدی اغلب در اطراف قوزک یا مچ پا ایجاد می‌شوند.
دلیل بروز این زخم‌ها، آسیب‌دیدگی دریچه‌هایی در رگ‌های ساق پا است. این دریچه‌ها فشار خون داخل رگ‌ها را کنترل می‌کنند. هنگام راه رفتن، حجم (فشار) خون پایین می‌آید. به وضعیتی که در آن فشار خون در رگ‌های ساق پا هنگام راه رفتن کاهش پیدا نکند، فشار خون وریدی می‌گویند. این افزایش فشار خون باعث تشکیل زخم روی قوزک‌های پا می‌شود.
زخم‌های وریدی ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشند:
- رگ‌های واریسی: رگ‌های واریسی، رگ‌هایی بزرگ و برجسته روی پا هستند. این اتفاق زمانی می‌افتد که دریچه‌ها در رگ‌های پا به خوبی عمل نکنند و خون در ساق پا جمع شود.
- نارسایی مزمن وریدی: این وضعیت نیز مانند رگ‌های واریسی زمانی اتفاق می‌افتد که خون به قلب برنگردد. زمانی که خون در ساق پا جمع شود، باعث متورم شدن آن می‌شود. از آن‌جایی که خون نمی‌تواند به خوبی در پاها جریان داشته باشد، ممکن است ورم آن شدید باشد. ورم شدید فشار زیادی بر پوست وارد می‌کند و باعث ایجاد زخم‌های وریدی می‌شود.
مراقبت از زخم‌های وریدی
زخم‌های وریدی به مراقبت و درمان نیاز دارند تا از بروز عفونت جلوگیری شده و ترمیم شوند. لازم است که زخم‌های وریدی بلافاصله توسط پزشک معاینه شود.
ممکن است درمان بر اختلالات گردش خون یا اختلالات عروقی که باعث ایجاد زخم شده‌اند، متمرکز باشد. و یا شاید بافت اطراف زخم برداشته شود. توصیه های مفید برای مراقبت از زخم وریدی:
- زخم را به‌طور مرتب تمیز کنید
- زخم را پانسمان کنید
- از محصولاتی که باعث ایجاد حساسیت در پوست می‌شود، استفاده نکنید
- جوراب‌های فشاری بپوشید تا از تجمع خون در ساق پا جلوگیری شود و زخم زودتر بهبود پیدا کند
- از پماد آنتی‌باکتریال یا پمادهای موضعی دیگر استفاده کنید تا از عفونت پیشگیری شود
- برای درمان عفونت از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده کنید
- تست حساسیت انجام دهید
استفاده از بانداژهای فشاری باعث می‌شود خون به سمت قلب برگردد و همچنین زخم ترمیم شود. در بعضی موارد، جراحی یا گرافت (پیوند) پوستی برای بستن زخم باز لازم است.
پیشگیری از زخم‌های وریدی
برای پیشگیری از زخم‌های وریدی، اول باید از اختلالات عروقی پیشگیری کنید. با داشتن عادتهای زندگی سالم به گردش خون در ساق پا کمک می‌کنید. این تغییرات در سبک زندگی با اصلاح گردش خون، ریسک ابتلا به زخم‌های وریدی را کاهش می‌دهد:
- سیگار نکشید
- اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید
- وزن ایدهآل خود را حفظ کنید
- ورزش کنید
- پیاده‌روی کنید
- پاها را برای مدت زمان کوتاهی بالا نگه دارید؛ خصوصاً اگر کل روز در حالت ایستاده بوده‌اید
پوشیدن جوراب‌های فشاری هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. این جوراب‌ها:
- از تجمع خون در ساق پا جلوگیری می‌کنند
- از ورم بیش از حد پا جلوگیری می‌کنند
- ریسک ابتلا به زخم‌های وریدی را کاهش می‌دهند
برای زخم‌های وریدی به چه نوع درمانی نیاز دارم؟
مناسب‌ترین روش‌های درمانی به محل زخم و شدت آن بستگی دارد. لازم است پس از شروع روند درمان زخم وریدی، به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کنید تا از اثربخشی درمان اطمینان حاصل شود.
درمان زخم‌های وریدی اغلب شامل:
- مصرف آنتی‌بیوتیک در صورت بروز عفونت
- بانداژها یا جوراب‌های فشاری برای بهبود گردش خون
- استفاده از پمادهایی برای محافظت در برابر جرم‌ها
- مصرف داروهای مسکن و دیگر روش‌های درمانی برای تسکین عصب‌های اور اکتیو
- جراحی (دبریدمان) برای برداشتن دبریس و بافت مرده
- مراجعه به متخصص در صورت نیاز به کنترل موارد مزمن مانند دیابت
- بانداژ یا پانسمان‌های مخصوص برای پوشاندن زخم
- تمیز کردن روزانه‌ی زخم برای از بین بردن باکتری‌ها و برداشتن بافت مرده
آیا روش‌های درمانی برای زخم‌های وریدی در دسترس هستند؟
زخم‌های وریدی که شدت آن‌ها زیاد باشد یا به روش‌های درمانی معمول پاسخ ندهد ممکن است به درمان‌های دیگری نیاز داشته باشند، از جمله:
- درمان زخم با استفاده از فاکتور رشد: در این روش، با تزریق مواد سلول‌های سالم در زخم جذب می‌شوند.
- درمان با اکسیژن هایپرباریک: در این روش، بیمار در یک اتاقک مخصوص و تحت فشار می‌نشیند و اکسیژن خالص تنفس می‌کند
- درمان ورم لنفاوی، ماساژ، مراقبت از پوست و بانداژ برای از بین بردن تجمع مایعات
- پیوند پوستی، جایگزین کردن پوست آسیب‌دیده با پوست سالم از قسمت دیگری در بدن
- درمان با سلول‌های بنیادی، تزریق مغز استخوان (موادی داخل مغز) برای ایجاد بافت سالم
- درمان بیماری‌های وریدی، برای رفع نارسایی گردش خون و بهبود جریان خون.
چطور می‌توانم از زخم‌های وریدی پیشگیری کنم؟
اقدامات پیشگیرانه به شما کمک می‌کنند تا به زخم استاز وریدی مبتلا نشوید. اگر در گذشته، سابقه‌ی ابتلا به چنین زخم‌هایی را داشته‌اید، این کارها خطر عود کردن (برگشتن) زخم‌ها پس از درمان را کاهش می‌دهند.
پیشگیری از زخم‌های وریدی شامل:
- درمان بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا که بر سلامت عروق تأثیر می‌گذارد
- داشتن وزن مناسب و ایدهآل
- ترک سیگار
- مصرف داروهای رقیق‌کننده (داروهای انعقاد خون) در صورت تجویز پزشک، برای پیشگیری از لخته شدن خون
روند درمان در بیماران مبتلا به زخم‌های وریدی چگونه خواهد بود؟
در روش‌های درمانی موفق، بیماران مبتلا به زخم استاز وریدی به‌طور کامل بهبود پیدا می‌کنند. ولی اگر به این زخم‌ها مبتلا شوید، این احتمال وجود دارد که در آینده نیز مجدداً به همین زخم دچار شوید. این زخم‌ها اغلب در همان قسمت از بدن بروز پیدا می‌کنند.
سبک زندگی برای افراد مبتلا به زخم‌های وریدی چگونه است؟
در صورتی که تحت درمان هستید، این روش‌ها به بهبود زخم کمک می‌کنند.
- داشتن رژیم غذایی سالم که به توانایی‌های طبیعی بدن در بهبود زخم کمک می‌کنند.
- تمیز نگه داشتن زخم و پوست اطراف آن
- بالا نگه داشتن پا برای جلوگیری از جمع شدن خون
- داشتن فعالیت‌های جسمانی با انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی
یادداشت
روند ترمیم زخم‌های استاز وریدی به آهستگی پیش می‌رود. این اتفاق معمولاً در افراد مبتلا به نارسایی‌های وریدی اتفاق می‌افتد. مراقبت‌های تخصصی و به‌موقع از زخم برای پیشگیری از عوارضی مانند عفونت لازم است. عدم درمان زخم‌ها خطر قطع عضو را افزایش می‌دهد. امکان عود کردن زخم‌های وریدی پس از درمان وجود دارد. به همین دلیل روش‌های مراقبت از زخم اغلب شامل اقدامات پیشگیرانه است. بیشتر افراد به‌طور کامل بهبود پیدا می‌کنند. ولی لازم است بیمار از دستور‌العمل‌ها پیروی کند.
