آمبولی پا چیست؟ | مانیکان
آمبولی پا ، لخته شدن خون در ساق یا ران پا است که می‌تواند به دلایلی نظیر عمل جراحی، آسیب به شریان‌های بدن، مصرف دخانیات و … ایجاد شود. در صورتی که این لخته خونی از طریق جریان خون حرکت کرده و خود را به ریه‌ها برساند می‌تواند سبب امبولی ریه شده و به مرگ منجر شود. به همین دلیل بهتر است آمبولی پا هرچه سریع‌تر شناسایی شود تا از عواقب بعدی آن جلوگیری شود. این عارضه همچنین می‌تواند بازگشت (عود) داشته باشد. به همین دلیل هوشیاری نسبت به علائم آن نقش به سزایی در پیشگیری و درمان دارد. امبولی شریانی، یک لخته خون است که از شریان‌ها عبور کرده و گیر افتاده است. این لخته می‌تواند جریان خون را مسدود یا محدود کند. لخته‌ها بطور معمول در بازوها، پا یا قدم پا تاثیر می‌گذارند. آمبولی به هرچیزی که جریان خون را مسدود می‌کند گفته می‌شود.
یک لخته می‌تواند بیشتر از یک آمبولی را ایجاد کند. ممکن است لخته چند تکه شده و در سایر بخش‌های بدن گیر کند. برخی از آمبولی‌ها به مغز، قلب، ریه‌ها و کلیه‌ها حرکت می‌کنند.
برخی از علائم این عارضه عبارتند از :
- احساس درد و ورم پا
- احساس مور مور شدن یا سوزن سوزن شدن پا
- احساس سرما در ساق یا ران پا
- ناتوانی در حرکت دادن پا به طور مناسب
آیا آمبولی پا خطرناک است؟
هنگامی که یک شریان مسدود می‌شود می‌تواند باعث آسیب بافت یا مرگ ناحیه‌ی تحت تاثیر شود. به همین دلیل، امبولی شریانی یک وضعیت اضطراری پزشکی است و نیاز به درمان فوری برای پیشگیری از آسیب دائمی دارد.
ترومبوز وریدی(DVT) یا امبولی چیست؟
- در اندام‌های بدن (مانند پاها) هم رگ(ورید)های سطحی و هم عمیق وجود دارند. یک لخته خونی در وریدهای عمیق باعث نگرانی است زیرا می‌تواند موجب عوارض تهدید کننده‌ای شود.
- یک لخته خونی (ترومبوز) در سیستم وریدی عمقی پا در صورتی که یک تکه از لخته خون جدا شود یا در جریان خون، قلب و شریان‌های ریوی حرکت کرده و آمبولی ریوی را ایجاد کند، خطرناک خواهد بود. ممکن است فرد علائم یا نشانه‌های یک آمبولی ریوی کوچک (لخته خون در ریه‌ها) را نداشته باشد، اما یک آمبولی بزرگ می‌تواند کشنده باشد.
علت آمبولی پا
چندین عامل ممکن است باعث امبولی شریانی شوند. آسیب به شریان‌ها در اثر بیماری یا سایر مشکلات سلامتی یک علت اصلی می‌باشد. فشار خون بالا نیز ممکن است خطر آمبولی را افزایش دهد. ابتلا به فشار خون بالا جداره‌های شریان‌ها را ضعیف کرده و تجمع خون در شریان ضعیف شده و تشکیل لخته آسان‌تر می‌شود.
سایر دلایل شایع شکل گیری لخته خون عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- سفت شدن شریان‌ها به علت بالا بودن کلسترول
- عمل جراحی که بر جریان خون اثر می‌گذارد.
- آسیب به شریان‌ها
- بیماری قلبی
- فیبریلاسیون دهلیزی- نوعی ضربان قلب سریع و نامنظم
علائم آمبولی پا
علائم این وضعیت بستگی به محل وقوع آمبولی دارد. در صورتی که هر یک از علائم زیر را داشته باشید باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است بعد از شکل گیری آمبولی متوجه علائم زیر در یک پا شوید:
- سرما
- عدم وجود نبض
- عدم حرکت
- مور مور شدن یا بی‌حسی
- درد یا گرفتگی عضلات
- رنگ پریدگی پوست
- احساس ضعف
- تورم
این علائم احتمالاً نامتقارن هستند و تنها در طرفی از بدن که دچار امبولی است ظاهر می‌شوند. علائمی که ممکن است در صورتی عدم درمان یا بدتر شدن آن رخ دهند عبارتند از:
- زخم‌های باز
- ریزش پوست
- مرگ بافت
آزمایش‌ها و تشخیص
شرایط بیمار بستگی به محل لخته و میزان مسدود شدن جریان خون توسط لخته دارد. آمبولی شریانی در پا در صورت عدم درمان فوری می‌تواند جدی باشد. ناحیه‌ی متاثر ممکن است بطور دائمی آسیب ببیند. تا تقریباً ۲۵ درصد از موارد نیاز به قطع عضو خواهند داشت. امبولی شریانی می‌تواند حتی بعد از درمان موفقیت آمیز بازگردد یا عود کند.
چه کسانی در خطر آمبولی پا هستند؟
عوامل متعددی از شیوه زندگی می‌توانند خطر ابتلا به امبولی شریانی پا را افزایش دهند. ممکن است در شرایط زیر بیشتر در خطر باشید:
- استعمال دخانیات
- داشتن فشار خون بالا
- انجام عمل جراحی به تازگی
- ابتلا به بیماری قلبی
- مصرف رژيم غذایی سرشار از کلسترول
- داشتن ضربان قلب سریع و غیر عادی
- چاقی
- شیوه زندگی کم تحرک
- سن زیاد
پیشگیری از آمبولی
پیشگیری با شناسایی منشأ لخته خون آغاز می‌شود. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که خطر ایجاد لخته خون در شما بالا است، ممکن است داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین یا کومادین را برای پیشگیری از تشکیل لخته تجویز کند. احتمال دارد نیاز به داروهای ضد پلاکت نیز باشد. خطر تصلب شرایین و تشکیل لخته در افرادی که غیر فعال بوده و کم ورزش می‌کنند، اضافه وزن داشته، تحت استرس هستند و سیگار می‌کشند افزایش می‌یابد. انجام اقداماتی برای کاهش سفت شدن شریان‌ها و تصلب شرایین می‌تواند خطر آمبولی پا در اثر یک تکه پلاک را کاهش دهد.
آمبولی شریانی در پا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ممکن است پزشک کاهش نبض یا ضربان قلب را کنترل کند، زیرا فقدان نبض موضعی می‌تواند نشان دهنده‌ی مرگ بافت باشد. پزشک همچنین ممکن است از تست‌های تشخیصی و تصویربرداری برای تعیین محل آمبولی در بدن استفاده کند. تست‌های متداول عبارتند از:
- آنژیوگرافی: وجود اختلال در رگ‌های خونی را بررسی می‌کند.
- سونوگرافی داپلر: جریان خون را کنترل می‌کند.
- ام آر آی: تصاویری از بدن برای تعیین محل لخته‌های خون تهیه می‌کند.
راه های درمان آمبولی پا
درمان آمبولی بستگی به اندازه و محل لخته خون دارد و می‌تواند شامل دارو، جراحی یا هر دو باشد. هدف نهایی در هم شکستن لخته و بازیابی جریان مناسب خون است.
1- دارو
داروهای مورد استفاده برای درمان آمبولی شریانی عبارتند از:
- داروهای ضد انعقاد
- داروهای ترومبولیتیک برای از بین بردن لخته خون
- داروهای ضد درد داخل وریدی
2- جراحی
ممکن است برای رد کردن لخته خون آنژیوپلاستی انجام شود. این تکنیک برای باز کردن رگ‌های خونی مسدود یا تنگ استفاده می‌شود. یک کاتتر بالونی در داخل یک شریان وارد شده و به طرف لخته حرکت می‌کند. پس از رسیدن به لخته، متورم شده و رگ مسدود شده را باز می‌کند. ممکن است برای نگه داشتن دیواره‌های ترمیم شده از استنت استفاده شود.
3- دستگاه پمپ DVT یا IPC
IPC می تواند با ایجاد فشارهای تنظیم شده از ایجاد ترومبوز در لحظه به مدت طولانی جلوگیری کند. این سیستم با ایجاد فشار هوا از گرفتگی عمقی عروق (DVT) جلوگیری می کند.
کاربردها: جلوگیری از ادم لنفاوی، DVT (ترومبوزیس عمقی عروقی)، PE (آمبولی تنفسی)، درمان واریس و پیشگیری از آن
4- جوراب آنتی آمبولی
هدف از پوشیدن جوراب آنتی آمبولی پیشگیری از بروز عوارض در بیمارانی است که استراحت مطلق برایشان تجویز شده است. جوراب آنتی آمبولیسم، همان‌طور که از نام آن مشخص است، برای پیشگیری از ترومبوآمبولی وریدی (VTE) طراحی شده است. شایع‌ترین نوع این عارضه خطرناک و کشنده لخته شدن خون در یکی از رگ‌های عمقی‌تر است که از آن با اصطلاح ترومبوز ورید عمقی یا DVT یاد می‌شود.
علل پوشیدن جوراب آنتی آمبولی
- پی‌آمد دراز کشیدن یا نشستن طولانی مدت در یک وضعیت، آهسته‌تر شدن جریان خون در پاها است. این امر احتمال لخته شدن خون را افزایش می‌دهد.
- تحرک نداشتن یا مصرف داروهای مختلف باعث انعقاد (فرایند لخته شدن خون) می‌شود.
- لخته شدن خون عارضه‌ای دردناک است و باعث ورم کردن ناحیه مربوطه می‌شود. هرچند خطر واقعی و مهم‌تر این است که ممکن است لخته خون جدا شود و در بدن حرکت کند.
- ممکن است لخته خون وارد ریه‌ها، قلب یا مغز شود، در این حالت آمبولی بسیار خطرناک است و حتی احتمال دارد منجر به مرگ بیمار شود.
- جوراب طبی BBmedical فشار به پاها اعمال می‌کند و با بهبود دادن گردش خون احتمال لخته شدن را کاهش می‌دهد.
- به آن دسته از بیمارانی که به تازگی جراحی روی پاهایشان انجام شده است یا باید مدت طولانی استراحت مطلق داشته باشند، توصیه می‌شود برای بهبود گردش خون و پیشگیری از ایجاد لخته جوراب آنتی آمبولی به پا کنند.
جلوگیری از آمبولی پا
برای کمک به بهبود جریان خون می‌توانید موارد زیر را رعایت کنید:
- پرهیز از سیگار کشیدن
- اجتناب از خوردن غذاهای سرشار از چربی و کلسترول
- چندین بار ورزش در هفته
چشم انداز بلند مدت بیماری
بهبود شما بستگی به مدت زمان ابتلا به آمبولی، محل لخته و شدت آن خواهد داشت. بسیار از افراد بطور موفقی از آمبولی بهبود پیدا می‌کنند. هرچند، آمبولی می‌تواند بعد از درمان بازگردد بنابراین در صورتی که دچار آمبولی شریانی هستید توجه به علائم و مشورت با پزشک بسیار مهم است. درمان سریع برای پیشگیری از آسیب دائمی به ناحیه‌ی متاثر نقش کلیدی دارد.
کلید واژه: آمبولی پا، آمبولی پا چیست؟ ، درمان آمبولی پا، جلوگیری از آمبولی پا ، آیا آمبولی پا خطرناک است؟
