نکروز چیست و انواع نکروز کدامند

نکروز چیست | مانیکان

نکروز اصطلاحی پزشکی برای بافت‌مردگی است. زمانی که سلول‌های بافت از بین بروند، ممکن است بر قسمت‌های مختلف بدن از جمله استخوان‌ها، پوست و اندام‌های داخلی بدن تأثیر بگذارد. نکروز ممکن است در اثر بیماری، عفونت، آسیب‌دیدگی یا گردش خون ناکافی در بافت‌ها ایجاد شود.

نکروز چیست؟

نکروز به معنای از بین رفتن سلول‌ها در بافت بدن است. این عارضه به دلیل آسیب‌دیدگی‌، عفونت‌ یا بیماری ایجاد می‌شود. گردش خون ناکافی و شرایط نامناسب محیطی نیز ممکن است منجر به ایجاد نکروز شود. با وجود این‌که امکان برداشتن بافت مرده وجود دارد، ولی نمی‌توانیم سلامتی کامل را به بیمار برگردانیم.

الگوهای مختلف نکروز

زمانی که سلول‌ها از بین می‌روند، الگوها و ظاهر متفاوتی دارند. ظاهر سلول‌های مرده به شش شکل مختلف خواهد بود. این الگوها شامل:

نکروز انعقادی

در نکروز انعقادی سلول‎های مرده تا چند روز ظاهری عادی دارند. گردش خون یا اکسیژن ناکافی در هر قسمت از بدن به‌جز مغز ممکن است منجر به نکروز انعقادی شود.

نکروز میعانی

در نکروز میعانی، سلول‌های مرده در عرض چند ساعت به‌طور کامل یا بخشی از آن‌ها از بین می‌رود. سپس این سلول‌ها به مایعی غلیظ و چسبناک تبدیل می‌شوند. گاهی این سلول‌ها به دلیل چرک موجود در آن‌ها، زرد رنگ هستند. عفونت‌ یا اکسیژن ناکافی در مغز ممکن است منجر به نکروز میعانی شود.

نکروز چربی

در نکروز چربی، سلول‌های آسیب‌دیده آنزیم‌هایی ترشح می‌کنند که باعث می‌شود به مایع تبدیل شوند. سلول‌های مایع با کلسیم ترکیب می‌شوند و رسوباتی سفید و گچی در سلول‌ها ایجاد می‌کنند. التهاب پانکراس یکی از شایع‌ترین دلایل نکروز چربی است. همچنین امکان ایجاد نکروز چربی در بافت سینه وجود دارد.

نکروز پنیری

در نکروز پنیری، سلول‌های مرده سفید و نرم هستند. این سلول‌ها ظاهری مانند پنیر دارند. نکروز پنیری تنها در بیماری سل که ریه عفونت کرده، دیده می‌شود.

نکروز فیبرینوئید

در نکروز فیبرینوئید سلول‌های مرده صورتی‌رنگ و بدون ساختار به نظر می‌رسند. دلیل آن این است که پروتئین‌های پلاسما (فیبرین‌ها) از دیواره‌های رگ‌های خونی بیرون می‌زنند. نکروز فیبرینوئید زمانی اتفاق می‌افتد که بیماری خود ایمنی یا عفونت به رگ‌های خونی آسیب بزند.

نکروز قانقاریا (گانگرن)

در نکروز قانقاریا پوست تیره به نظر می‎رسد و شروع به پوسیدگی می‌کند. جریان خون ناکافی در پاها ممکن است موجب نکروز قانقاریا شود. این نوع نکروز گاهی بر دست‌ها و انگشتان هم تأثیر می‌گذارد.

انواع مختلف نکروز

نکروز ممکن است بر قسمت‌های مختلف بدن از جمله استخوان‌ها، پوست و اعضای بدن تأثیر بگذارد. انواع مختلف نکروز شامل:

نکروز آواسکولار (استئونکروز)

نکروز آواسکولار اسامی مختلفی دارد. استئونکروز، نکروز آسپتیک و نکروز استخوان همگی نام‌های دیگری برای نکروز آواسکولار هستند. نکروز آواسکولار زمانی ایجاد می‌شود که جریان خون در استخوان مختل شود. جریان خون ناکافی در استخوان‌ها باعث شکستگی و از بین رفتن آن‌ها می‌شود. هیپ نکروز (سیاه شدن سر استخوان ران) شایع‌ترین نوع نکروز آواسکولار است.

استئونکروز فک

این نکروز، نوعی نکروز آواسکولار است و اختلال دهانی نیز محسوب می‌شود. استئونکروز فک هنگام مرگ سلول‌های استخوان فک رخ می‌دهد و باعث درد شدید دهان و فک می‌شود. خروج چرک از دهان و فک می‌تواند علامت این نکروز باشد.

نکروز پانکراس

نکروز پانکراس عارضه‌ای خطرناک است که در اثر التهاب لوزالمعده ایجاد می‌شود. زمانی که میزان خون در پانکراس کم شود، منجر به بافت‌مردگی پانکراس خواهد شد. این اتفاق ممکن است منجر به عفونت پانکراس شود. این احتمال وجود دارد که عفونت به خون سرایت کند (سپسیس) و موجب از کارافتادگی عضوی از بدن شود.

نکروز چربی سینه

نکروز چربی سینه عارضه‌ای خوش‌خیم است که در اثر آسیب‌دیدگی بافت سینه ایجاد می‌شود. بدن معمولاً بافت آسیب‌دیده‌ی سینه را با بافت اسکار جایگزین می‌کند. در نکروز چربی، برخی از سلول‌های چربی از بین می‌روند. این مسئله منجر به تشکیل توده‌ی چربی می‌شود که به آن کسیت روغنی می‌گویند.

نکروز لوله‌ای

نکروز لوله‌ای حاد یا نکروز توبولار نوعی نارسایی کلیوی است. زمانی که سلول‌های توبول کلیه آسیب می‌بینند ممکن است منجر به نارسایی کلیوی شود. توبول‌ها مجراهای کوچکی در کلیه هستند که به تصفیه‌ی خونی که از کلیه‌ها می‌گذرد، کمک می‌کنند.

نکروز پرتوی

نکروز پرتوی یک عارضه‌ی جانبی نادر است که در اثر قرار گرفتن مغز، سر یا گردن در معرض تشعشعات ایجاد می‌شود. این مسئله ممکن است باعث از بین رفتن دائمی بافت مغز شود.

نکروز پاپیلاری کلیه

نکروز پاپیلاری کلیه نوعی نارسایی کلیوی است که پاپیلای کلیه را از بین می‌برد. پاپیلای کلیه، به دهانه‌های مجراها یا لوله‌هایی گفته می‌شود که وارد کلیه شده‌اند و ادرار را به مثانه منتقل می‌کنند.

نکروز پوست (قانقاریا)

نکروز پوست (قانقاریا) زمانی اتفاق می‌افتد که گردش خون در بافت‌های بدن یا اندام‌های داخلی مختل شود. همچنین ممکن است این عارضه در اثر عفونت باکتریایی ایجاد شود. این نکروز بیشتر در دست‌ها، پاها و انگشتان دست و پا دیده می‌شود. ولی این امکان وجود دارد که در قسمت‌های دیگر بدن نیز فرد دچار نکروز پوست شود.

نکروز نیش عنکبوت

نکروز نیش عنکبوت زمانی رخ می‌دهد که یک عنکبوت شما را نیش بزند. زهر نیش عنکبوت ممکن است منجر به زخم و از بین رفتن پوست شود. با این حال، این نوع نکروز حاصل از نیش عنکبوت، بسیار نادر است.

نکروز پالپ

نکروز پالپ زمانی اتفاق می‌افتد که گوشت نرم (پالپ) داخل دندان از بین برود. هر دندان محفظه‌ای دارد که تکه‌های کوچک گوشت را در خود جای داده است. داخل هر محفظه رگ‌های خونی و عصب قرار دارد. اگر دندان آسیب‌دیده باشد یا دچار پوسیدگی شود، پالپ عفونت کرده و از بین می‌رود.

پرسش‌های متداول

نکته

نکروز نوعی اصطلاح پزشکی برای مرگ بافت بدن است. نکروز به دلایل مختلف ایجاد می‌شود. شدت این عارضه در موارد مختلف، متفاوت است و درمان‌های متفاوتی نیز دارد. برخی از انواع نکروز خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کنند، ولی با این حال بهتر است در صورت بیشتر شدن علائم نکروز با پزشک مشورت کنید. برخی از انواع نکروز به معالجه‌ی فوری نیاز دارند. پزشک می‌تواند نکروز را تشخیص داده و درمان مناسب را به شما توصیه کند.