لنفانژیت چیست؟
لنفانژیت عارضه‌ای است که در اثر التهاب رگ‌های لنفاوی به دلیل بروز عفونت ایجاد می‌شود. سیستم لنفاوی در سراسر بدن جریان دارد و از گره‌های لنفاوی و این عروق تشکیل شده است. گره‌ها لنف تولید می کنند – لنف مایع شفافی است که به اندام ها و سایر بافت ها جریان داشته و آنها را تغذیه می کند – اما رگ ها لنف را در سراسر بدن به گردش در می آورند.
علائم این عارضه عبارتند از تورم، که اغلب در زیر بازو یا در ناحیه آرنج رخ می‌دهد، وجود رگه های قرمز رنگ در پوست که ممکن است از زیر بغل یا کشاله ران منشاء گرفته و قرمز روشن یا دردناک باشد، همچنین تب همراه با لرز، سردرد یا احساس ناخوشی کلی و عمومی در سراسر بدن.
درصورتی که لنفانژیت به سرعت تشخیص داده شود، اغلب می توان آن را با موفقیت و توسط آنتی بیوتیک ها و داروهای بدون نسخه مخصوص تسکین درد درمان نمود. در موارد شدیدتر، لنفانژیت می‌تواند منجر به عفونت و شوک گسترده‌ای به نام سپسیس شود. در چنین شرایطی ممکن است نیاز به جراحی یا درمان دیگری باشد.
بهتر است فورا به دنبال درمان و مراقبت‌های مربوطه باشید. پزشک احتمالا از مایع لنفاوی نیز نمونه برداری می کند تا علت بروز التهاب را بررسی نماید.
علایم لنفانژیت
علایم اصلی لنفانژیت به شرح ذیل است:
تورم: احتمال بروزو تورم وجود داشته و گاهی اوقات این عارضه می تواند دردناک باشد. نواحی که دچار تورم می‌شوند معمولا شامل زیر بازو، در خم آرنج، یا در ناحیه کشاله ران و پایین شکم است.
رگه های قرمز در پوست: رگه های قرمز رنگ که از محل عفونت پوست به زیر بغل یا کشاله ران منتهی می شوند. این رگه ها ممکن است کم رنگ یا قرمز روشن، دردناک و ضربان دار یا در هنگام لمس داغ باشند.
سایر علایم این عارضه عبارتند از: تب همراه با لرز، سردرد، یا احساس ناخوشی عمومی و/ یا درد در سراسر بدن.
علل ایجاد لنفانژیت
علل بروز لنفانژین در زیر شرح داده شده است که شامل عوامل عفونی، آسیب دیدگی‌های پوست، عفونت های باکتریایی درمان نشده، سیستم ایمنی سرکوب شده، و همچنین علل مرتبط اینچنینی است.
عوامل عفونی
عوامل عفونی که منجر به بروز لنفانژیت می شوند عبارتند از:
- باکتری‌ها
این شامل باکتری هایی است که معمولاً روی پوست یافت می شوند، مانند باکتری های استرپتوکوک و باکتری های استافیلوکوک.
- انواع خاصی از قارچ‌ها
آسیب پوستی
آسیب دیدگی پوست از هر نوعی و در هر نقطه از بدن، می تواند به باکتری های طبیعی روی پوست اجازه ورود داده و باعث بروز عفونت شود. این شامل:
- بریدگی یا خراش پوستی
- خراش
- پوست به شدت خشک، ترک خورده یا پوسته پوسته شده است
- زخم‌هایی با حالت سوراخ مانند
- زخم های جراحی
- نیش یا گزش حشرات
زخم‌های مزمن
زخم‌های پوستی ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت (زخم پای دیابتی)، بیماری گردش خون یا زخم بستر می‌تواند منجر به لنفانژیت شوند.
عفونت های باکتریایی درمان نشده
در صورت عدم درمان، عفونت باکتریایی که به هر پوست آسیب دیده‌ای نفوذ می کنند قادرند به سیستم لنفاوی سرایت نمایند. این عفونت‌ها شامل موارد ذیل‌اند:
آبسه
این عارضه همچنین به عنوان جوش شناخته می شود و به صورت یک توده دردناک، قرمز و چرکی بر روی پوست مشاهده می گردد.
سلولیت
سلولیت نوعی عفونت دردناک و قرمز رنگ در لایه میانی پوست است و می‌تواند لایه‌های زیرین آن را نیز درگیر کند.
سیستم ایمنی سرکوب شده
داشتن سیستم ایمنی سرکوب شده به باکتری ها اجازه می دهد تا وارد بدن شوند. علل داشتن ضعف سیستم ایمنی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
سلامت عمومی ضعیف
وضعیت سلامتی نامناسب، مانند ضعیف بودن یا ناتوانی ناشی از بیماری های دیگر، سوءتغذیه، یا استرس بیش از حد می تواند منجر به لنفانژیت شود.
اختلالات ایمنی
بیماری هایی که مستقیماً بر سیستم ایمنی تأثیر می گذارند عبارتند از ایدز (AIDS) و هپاتیت (HIV).
داروها
مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای شیمی درمانی می تواند منجر به لنفانژیت شود.
عوامل و بیماری‌های مرتبط و مشابه با لنفانژیت
چند بیماری مرتبط یا مشابه با لنفانژیت نیز وجود دارند که نباید آنها را با لنفانژیت اشتباه گرفت. این بیماری‌ها عبارتند از:
لنفادنیت
این عارضه نوعی عفونت باکتریایی است که صرفا در گره‌های لنفاوی رخ می‌دهد؛ در حالی که لنفانژیت یک عفونت باکتریایی است که صرفا عروق لنفاوی را درگیر می کند. با این حال، لنفادنیت حداقل یک یا چند غدد لنفاوی مجاور معمولاً همزمان با لنفانژیت یافت می شود.
لنفادنوپاتی
این عارضه به غدد لنفاوی بزرگ شده مزمن اشاره دارد. علت بروز آن ممکن است ناشی از عوامل باکتریایی باشد، اما علل دیگری نیز برای بروز آن وجود دارند، از جمله بیماری های ویروسی، برخی داروها و تومورها.
لنف ادم
لنف ادم ، تورم در بازوها یا پاها ناشی از عدم تخلیه مناسب سیستم لنفاوی است. این بیماری توسط باکتری ایجاد نشده و مانند لنفانژیت نیست.
سپسیس
سپسیس یا عفونت خون، گاهی اوقات به دلیل رگه های قرمز رنگی که در هر دو حالت روی پوست ظاهر می شود، با لنفانژیت اشتباه گرفته می شود. گرچه سپسیس می تواند از عوارض لنفانژیت باشد.
ترومبوفلبیت
ترومبوفلبیت به صورت التهاب وریدها به دلیل لخته شدن خون است و همچنین وجود رگه های قرمز رنگ روی پوست یکی از علائم آن است. با این حال، به لنفانژیت مربوط نمی شود.
گزینه های درمانی و پیشگیری از لنفانژیت
لنفانژیت یک بیماری حاد و معمولاً ناگهانی است که می‌توان آن را بدون بر جای ماندن عوارض ماندگار درمان کرد. درمان های اصلی این بیماری که احتمالاً توسط پزشکان توصیه می شود شامل موارد زیر است؛ با این حال، چندین روش درمانی و جزئیات پیشگیرانه در مورد رعایت بهداشت وجود دارد که بایستی آنها را برای حفظ سلامتی خود رعایت نمایید.
آنتی بیوتیک ها: این بیماری را می توان با مصرف آنتی بیوتیک های خوراکی یا تزریق آنها به صورت داخل وریدی درمان کرد. آنتی بیوتیک ها ممکن است از طریق تزریق یکباره (عضلانی یا IM) یا به صورت داخل وریدی و سرمی (IV) تجویز شوند.
داروهای بدون نسخه: این داروها شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین) برای کاهش درد، التهاب و تورم هستند. در صورت نیاز ممکن است داروهای ضد درد دیگری نیز توصیه و تجویز شود.
کمپرس گرم: کمپرس گرم که روی پوست اعمال می شود به شکستن پاکت های عفونت و در نتیجه کاهش درد و التهاب کمک می کند.
جراحی: اگر عفونت پوستی به آبسه تبدیل شود، ممکن است انجام عمل جراحی توصیه شود.
جلوگیری از ایجاد لنفانژیت
راه‌های زیر جزو بهترین روش‌های پیشگیرانه و دفاعی در برابر ایجاد لنفانژیت به حساب می‌آیند.
درمان عفونت‌های باکتریایی پوست: لنفانژیت تقریباً همیشه ناشی از عفونت باکتریایی است که روی پوست شروع می شود اما درمان نشده باقی می ماند.
به آسیب دیدگی‌های پوستی توجه کنید: هنگامی که پوست دچار آسیب می‌گردد، عفونت می‌تواند وارد عروق لنفاوی شود. هنگامی که عوامل عفونت‌زا و باکتری‌ها در عروق لنفاوی قرار می گیرند، همچنان به تکثیر و رشد خود ادامه داده و ممکن است در غدد لنفاوی گسترش یابند. این عفونت می‌تواند از طریق سیستم لنفاوی وارد جریان خون شده و از آنجا در سراسر بدن پخش گردد.
مراقب بهداشت خود باشید
پوست به طور معمول انواع مختلفی از باکتری ها را روی خود دارد. با این حال، اگر پوست از طریق استحمام روزانه و شستشوی مکرر دست ها تمیز نگه نداشته شود یا بیش از حد معمول در معرض آلودگی قرار گیرد، این باکتری ها می توانند به سرعت تکثیر شوند. از این رو، بهتر است مراقب موقعیت‌های زیر و بهداشت خود باشید:
کار فیزیکی سخت و دشوار: این به ویژه شامل کارهایی می شود که شامل قرار گرفتن در معرض خاک، گیاهان و حیوانات است. همه این عوامل حامل باکتری و برخی از انواع قارچ‌ها هستند.
حضور در بیرون از منزل برای مدت طولانی: کمپینگ یا پیاده روی به مدت طولانی اغلب سبب می‌شوند که شما فرصت چندانی برای شستشوی مناسب نداشته باشید.
زندگی در شرایط سخت: چنین شرایطی شامل رخداد برخی فجایع مربوط به سیل یا زلزله و آوار است. هر کسی که در چنین منطقه‌ای کار می کند، مانند اولین شخص پاسخ دهنده یا داوطلب، بسیار آسیب پذیر است و در معرض ابتلا به چنین عوارضی قرار دارد.
پیش‌بینی سیر بیماری
درصورتی که فورا و بدون تاخیر آنتی بیوتیک تجویز شود، معمولا در عرض چند روز علایمی مانند عفونت، التهاب و قرمزی برطرف می شود. با این حال، فروکش تورم غدد لنفاوی (به ویژه در ناحیه زیر بازو و کشاله ران)، و تورم عروق لنفاوی آسیب دیده ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد و در نهایت بتواند به حالت عادی بازگردد. البته باید علل زمینه ای مربوطه را نیز درمان کرد تا لنفانژیت عود نکند. این علل زمینه‌ای شامل موارد ذیل هستند:
بهداشت مناسب: با رعایت بهداشت، رشد بیش از حد باکتری یا قارچ روی پوست از بین می رود.
درمان آسیب دیدگی‌های پوست: بایستی از کرم یا پماد ضدعفونی کننده مناسب استفاده کنید و محل آسیب را به درستی پانسمان کنید تا فرصت بهبودی کامل پیدا کند.
چه زمانی لازم است برای درمان لنفانژیت به متخصص مراجعه نمایید؟
درصورتی که لنفانژیت درمان نشود، همان باکتری که سیستم لنفاوی را آلوده کرده می تواند به جریان خون گسترش یابد. از آنجا نیز عفونت می تواند تقریباً به هر عضوی از بدن حمله کند.
این عفونت باکتریایی سیستمیک و گسترده می تواند به سرعت بر خط دفاعی بدن غلبه کند و باعث ایجاد سپسیس شود. سپسیس می تواند کشنده و تهدید کننده زندگی باشد.
لنفانژیت به سرعت گسترش می‌یابد. این عارضه ممکن است در کمتر از یک روز، به یک بیماری اورژانسی تبدیل شود.
اگر رگه های قرمز شروع به پخش شدن کنند.
هنگامی که رگه های قرمز رنگی مشاهده می شوند که از محل پوست آسیب دیده یا آبسه دور می شوند، وضعیت جدی بوده و باید در اسرع وقت توسط یک پزشک یا فرد ارائه دهنده مراقبت‌های پزشکی معاینه گردد.
اگر تحت درمان هستید.
درصورتی که فورا درمان لنفانژیت را آغاز کرد، معمولاً می توان با آنتی بیوتیک ها این وضعیت را برطرف نمود.
سوالاتی که پزشک ممکن است برای تشخیص وجود لنفانژیت از شما بپرسد؛
- آیا آنقدر بیمار هستید که در حال حاضر به اورژانس مراجعه کنید؟
- آیا اخیراً اشتهای خود را از دست داده اید؟
- آیا گلو درد دارید؟
- آیا حالت تهوع را تجربه کرده اید؟
- شدت تب شما چقدر است؟
