آرتریت و استئوآرتریت پا و مچ پا | مانیکان
آرتریت زمانی بروز پیدا می‌کند که غضروف اطراف استخوان‌ها که به حرکت مفصل کمک می‌کند آسیب دیده باشد و منجر به شکستگی استخوان شود. آرتریت ممکن است روی هر مفصلی در بدن اثر بگذارد.
استئوآرتریت، روماتوئید آرتریت، آرتریت شست پا یا هالوکس ریجیدوس (سفتی شست پا)، آرتریت قسمت میانی پا و آرتریت قسمت عقبی پا تنها چند نمونه از انواع آرتریت هستند که روی پا و مچ پا اثر می‌گذارند. همچنین از انواع دیگر آرتریت میتوان به پای شارکو اشاره کرد که با ضربه به اندام نوروپاتیک شروع می شود. می تواند منجر به در رفتگی و شکستگی پا شود.
چه عواملی منجر به آرتریت/ استئوآرتریت می‌شود؟
٧٠% از موارد ابتلا به آرتریت ناشی از آسیب‌دیدگی‌های قبلی هستند. عوامل دیگری که کمتر شایع هستند، شامل روماتوئید آرتریت، سابقۀ عفونت مفصل مچ پا، نقرس و عارضه‌های خونی مانند هموفیلی است.
علائم آرتریت مچ پا
این علائم شامل:
- احساس درد هنگام حرکت دادن مچ پا
- ورم کردن مچ پا
- تنگ شدن کفش‌هایی که تا پیش از آن اندازه‌شان مناسب بود
- تشدید درد حتی هنگام استراحت
- دفرمه شدن مفصل مچ پا که منجر به لنگیدن می‌شود
افرادی که به آرتریت مبتلا هستند تا سال‌ها درمورد آن با پزشک مشورت نمی‌کنند. تا آن زمان، دچار گرفتگی عضلات شده‌اند و نمی‌توانند زیاد حرکت کنند. درمان به‌موقع این عارضه با استفاده از تکنیک‌هایی مانند جراحی حفظ مفصل می‌تواند نیاز به درمان‌هایی مانند عمل فیوژن مچ پا را از بین ببرد.
نحوۀ تشخیص آرتریت مچ پا
مشاور در جلسۀ اول درمورد علائم صحبت می‌کند و یک سری آزمایشات تشخیصی انجام می‌دهد که ممکن است شامل اسکن ام‌آرآی یا اشعه‌ایکس باشد تا نواحی آسیب‌دیدۀ مفصل مچ پا را مشخص کند.
نحوۀ درمان آرتریت مچ پا
آرتریت مچ پا همیشه نیاز به جراحی ندارد. مشاور با توجه به شرایط فردی بهترین روش درمانی را به شما معرفی می‌کند. گاهی اوقات، ممکن است پزشک توصیه کند برای محافظت از مچ پا، از آتل و یا چکمه‌ها یا کفش‌هایی که به‌طور مخصوص طراحی شده‌اند استفاده شود. این روش به همراه داروهای مسکن ضد التهاب (در صورت تجویز) می‌تواند درد را به شکل مؤثری کنترل کند. بااین‌حال، ممکن است مشاور برای کاهش ورم و درد به شما توصیه کند از تزریق دارو استفاده کنید.
اگر با وجود مداخله‌ای به‌جز جراحی، درد همچنان روی زندگی بیمار تأثیر منفی گذاشته باشد، ممکن است مشاور از روش جراحی آرتروسکوپی استفاده کند تا آسیب‌دیدگی مفصل درمان شود. معمولاً صرف‌نظر از شدت بیماری آرتریت، هدف این است که از مفصل مچ پا محافظت شود. جراحی حفظ مفصل ممکن است برای اصلاح دفرمه بودن مچ پا و کشش مفصل لازم باشد. اگر آسیب‌دیدگی مفصل شدید باشد، روش درمانی جایگزین عمل فیوژن مچ پا است که باعث خشک شدن دائمی مفصل مچ پا می‌شود.
روماتوئید آرتریت
حدوداً ٩٠% از افراد مبتلا به روماتوئید آرتریت (بیماری مزمن سیستم ایمنی) از آرتریت مچ پا نیز رنج می‌برند. روماتوئید آرتریت باعث التهاب و ورم مفصل شده و منجر به آسیب‌دیدگی دائم آن می‌شود.
روماتوئید آرتریت با استئوآرتریت تفاوت دارد. آرتریت روماتوئید معمولاً باعث ورم، خشکی مفصل و درد در همان مفصل در هر دو پا می‌شود. علائم در مچ پا، قسمت جلوی پا، میان پا و پشت پا بروز پیدا می‌کنند.
آرتریت شست پا یا هالوکس ریجیدوس
عارضۀ آرتریت شست پا یا هالوکس ریجیدوس که در یک یا هر دو پا بروز پیدا می‌کند، نوعی آرتریت در مفصل متانارسوفالانژیال (MTP) است. هالوکس به معنای شست پا و ریجیدوس به معنای خشکی یا گرفتگی است.
علت بروز آرتریت شست پا
این عارضه که در سنین ٣٠ تا ۵٠ شایع‌تر است ممکن است ناشی از ساییدگی یا فشارهای مداوم باشد که به مفصل آسیب می‌زند. ولی گاهی اوقات هیچ دلیل مشخصی برای این بیماری پیدا نمی‌شود. بااین‌حال، افراد مبتلا به آرتریت شست پا اغلب در مفصل‌های دیگر نیز به آرتریت مبتلا می‌شوند.
علائم آرتریت شست پا
این علائم شامل:
- درد و خشکی مفصل خصوصا هنگام خم کردن انگشت به سمت بالا
- بروز تاول روی مفصل که باعث می‌شود بیمار هنگام پوشیدن کفش احساس ناراحتی کند
- درد هنگام ورزش یا پیاده‌روی
نحوۀ تشخیص آرتریت شست پا
مشاور در جلسۀ اول علائم را بررسی کرده و معمولاً چند آزمایش تشخیصی انجام می‌دهد. ممکن است ارزیابی آسیب‌دیدگی مفصل به تصویربرداری اشعه ایکس یا اسکن ام‌آرآی نیاز داشته باشد.
نحوۀ درمان آرتریت شست پا
بهتر است درمان در اولین فرصت انجام شود تا امکان محافظت از مفصل به بهترین شکل فراهم شود. در صورت عدم درمان در مراحل اولیه ممکن است به عمل فیوژن مچ پا نیاز باشد.
آرتریت شست پا همیشه به جراحی نیاز ندارد. پزشک درمان مناسب با وضعیت شما را پیشنهاد می‌دهد. گاهی اوقات، استفاده از کفی کفش که مخصوص این عارضه طراحی شده است، می‌تواند فشار را از مفصل شست پا بردارد. همچنین، توصیه می‌شود کفش‌هایی استفاده شوند که فضای کافی برای محافظت از شست پا در آن وجود داشته باشد. این روش به همراه داروهای مسکن ضد التهاب (در صورت تجویز) می‌تواند درد را به شکل مؤثری کنترل کند.
دردهای شدید در مفصل شست پا با داروهای تزریقی قابل درمان هستند. دو مورد از داروهای رایج تزریقی: تزریق پی‌آرپی که در آن پلاسمای غنی از پلاکت (پلاکتی حاوی خون خود شما) تزریق می‌شود تا درد و التهاب کاهش پیدا کند؛ تزریق اچ‌ای (اسید هیالورونیک) که به نرم شدن مفصل کمک می‌کند.
بااین‌حال اگر یک تاول روی مفصل تشکیل شده باشد، بیمار نمی‌تواند انگشتش را به سمت بالا خم کند. به همین دلیل برای کنترل درد و بهبود حرکت انگشتان پا لازم است آن تاول برداشته شود. این فرآیند که چیلکتومی نامیده می‌شود، یک جراحی یک روزه است. ممکن است پزشک جراحی فیوژن شست پا را به شما توصیه کند. این جراحی باعث خشک شدن دائمی مفصل مچ پا می‌شود. ولی درد را کاهش می‌دهد و امکان پوشیدن کفش‌های عادی را برایتان فراهم می‌کند.
آرتریت قسمت پشتی پا
قسمت پشتی از زیر مچ پا شروع می‌شود و تا مفصل شوپارت ادامه دارد. این قسمت شامل استخوان مچ پا (تالوس) و استخوان پاشنه (کالکانئوس) است.
علت بروز آرتریت قسمت پشتی پا
این عارضه زمانی رخ می‌دهد که بیمار سابقۀ شکستگی استخوان یا آسیب‌دیدگی‌های دیگر در قسمت پشتی پا را داشته باشد. بااین‌حال، گاهی اوقات هیچ دلیل خاصی بجز ساییدگی استخوان یا استئوآرتریت وجود ندارد. روماتوئید آرتریت یا نقص عملکرد عضلۀ تیبیالیس خلفی از علل زمینه‌ای این عارضه هستند.
علائم آتریت قسمت پشتی پا
درد در قسمت میانی و پشت پا و پشت پاشنه هنگام راه رفتن و خشکی عضلات از علائم شایع هستند. گاهی اوقات اطراف مچ یا کنار پا متورم می‌شود و یا علائم دیگری مانند از بین رفتن قوس کف پا و صاف‌تر شدن آن وجود دارد. بعلاوه، ممکن است استخوان پاشنه به سمت بالا متمایل شود. این اتفاق باعث می‌شود پوشیدن کفش‌های عادی برای بیمار سخت باشد. زیرا کفش باعث ساییدگی پوست می‌شود.
درد و خشکی بیشتر می‌شود و فرد هنگام راه رفتن با مشکل مواجه می‌شود. اغلب ممکن است پا دفرمه شود و مفاصلی که نزدیک آن هستند نیز شرایط بدتری پیدا کنند.
نحوۀ تشخیص آرتریت پشت پا
مشاور در جلسۀ اول درمورد علائم صحبت می‌کند و یک سری آزمایشات تشخیصی انجام می‌دهد که ممکن است شامل اسکن ام‌آرآی، سی‌تی یا اشعه‌ایکس باشد تا میزان آسیب‌دیدگی مفصل را مشخص کند.
نحوه درمان آرتریت پشت پا
موارد مبتلا به آرتریت پشت پا همیشه به جراحی نیاز ندارند. پزشک طبق شرایط شما بهترین روش درمانی را توصیه می‌کند.
پوشیدن کفش‌های اصلاح‌شده باعث می‌شود فشار از روی مفصل آسیب‌دیده برداشته شده و درد کنترل شود. همچنین لازم است بیمار از انجام فعالیت‌هایی که باعث شدیدتر شدن علائم می‌شوند خودداری کند. ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مسکن ضدالتهاب مصرف کنید و یک دوره فیزیوتراپی انجام دهید. تزریق پی‌آرپی که در آن پلاسمای غنی از پلاکت (پلاکتی حاوی خون خود شما) تزریق می‌شود نیز باعث تحریک فرآیند بهبودی خواهد شد. اگر نیاز به جراحی وجود داشته باشد، معمولاً عمل فیوژن پا روی مفصل آسیب‌دیده انجام می‌شود.
آرتریت قسمت میانی پا
قسمت میانی پا از عضله شارپوت تا عضله لیسفرانک (مفاصل استخوان‌هاى مچ و کف پا) است. این بخش از پنج استخوان تشکیل شده است: کوبوئید، ناویکولار و کونئیفرم های داخلی، وسطی و خارجی.
علت بروز آرتریت قسمت میانی
گاهی اوقات هیچ علت مشخصی برای این عارضه وجود ندارد. ولی ممکن است سابقۀ شکستگی استخوان، دررفتن یا آسیب‌دیدگی دیگر استخوان یا مفاصل قسمت میانی پا علت بروز این عارضه باشد. روماتوئید آرتریت، استئوآرتریت یا نقص عملکرد عضلۀ تیبیالیس خلفی از علل زمینه‌ای این عارضه هستند.
علائم آتریت قسمت میانی
خشکی عضلۀ پا و درد هنگام راه رفتن از علائم شایع هستند. ورم روی پا یا تغییرات دیگر مانند از بین رفتن قوس طبیعی پا از علائم دیگر به شمار می‌آیند. پوشیدن کفش‌های عادی ممکن است برای بیمار مشکل باشد زیرا باعث ساییدگی پوست پا می‌شود. در صورت عدم درمان خشکی و درد به مرور شدیدتر خواهند شد و راه رفتن برای بیمار سخت می‌شود. امکان درگیری عضلات مجاور نیز وجود دارد.
نحوۀ تشخیص آرتریت قسمت میانی
مشاور در جلسۀ اول درمورد علائم صحبت می‌کند و یک سری آزمایشات تشخیصی انجام می‌دهد که ممکن است شامل اسکن ام‌آرآی، سی‌تی یا اشعه‌ایکس باشد تا میزان آسیب‌دیدگی مفصل را مشخص کند.
نحوه درمان آرتریت قسمت میانی
لازم است فرآیند درمان زود شروع شود تا امکان محافظت از مفصل به شکل بهتری فراهم شود. در صورت عدم درمان در مراحل اولیه ممکن جراحی فیوژن پا ضرورت پیدا کند. گاهی اوقات، ممکن است پزشک توصیه کند برای محافظت از مچ پا، از آتل و یا چکمه‌ها یا کفش‌هایی که به‌طور مخصوص طراحی شده‌اند استفاده شود. این روش به همراه داروهای مسکن ضد التهاب (در صورت تجویز) می‌تواند درد را به شکل مؤثری کنترل کند. بااین‌حال، ممکن است مشاور برای کاهش ورم و درد به شما توصیه کند از تزریق دارو استفاده کنید.
اگر باوجود مداخله‌ای به‌جز جراحی، درد همچنان روی زندگی بیمار تأثیر منفی گذاشته باشد، ممکن است مشاور از روش جراحی آرتروسکوپی (جراحی سوراخ کلید) استفاده کند تا آسیب‌دیدگی مفصل درمان شود. معمولاً صرف‌نظر از شدت بیماری آرتریت، هدف این است که از مفصل مچ پا محافظت شود. جراحی حفظ مفصل ممکن است برای اصلاح دفرمه بودن مچ پا و کشش مفصل لازم باشد. اگر آسیب‌دیدگی مفصل شدید باشد، روش درمانی جایگزین عمل فیوژن مچ پا است که باعث خشک شدن دائمی مفصل مچ پا می‌شود.
