زخم بستر درجه ٣ | مانیکان
زخم بستر درجه ٣، یکی از شدیدترین انواع زخم‌های فشاری است. در این درجه، درد از تمام لایه‌های پوستی عبور کرده، وارد بافت چربی شده و بیمار را در معرض عفونت قرار داده است. در بیشتر موارد، با مراقبت درست از بیماری که مشکل حرکتی دارد، می‌توان از زخم بستر درجه ٣ پیشگیری کنند.
زخم بستر درجه ٣ چیست؟
زخم بستر، که با نام زخم فشاری یا زخم دکوبیتوس هم شناخته می‌شود، براساس شدت وخامت به چهار درجه دسته‌بندی شده است. زخم بستر درجه ٣، لایه‌ی درمیس (لایه‌ی میانی پوست) را شکافته و به بافت زیرپوستی (لایه‌های چربی) در زیر آن رسیده است.
زخم بستر درجه ١: قرمزی پوست
زخم بستر درجه ٢: بروز تاول‌های پوستی
زخم بستر درجه ٣: آسیب به پوست
زخم بستر درجه ٤: از دست رفتن بافت پوست، عفونت‌های بسیار خطرناک
امکان عفونت در زخم بستر درجه ٣ بالاست و ممکن است روند بهبودی ماه‌ها طول بکشد. حتی ممکن است بعضی زخم‌های فشاری تا درجه‌ی ٤ پیش‌روی کنند و هیچ درمان مناسبی برای آن‌ها وجود نداشته باشد.
اگر عزیزان‌تان به این نوع زخم مبتلا شده‌اند، خوشبختانه راه‌هایی برای کمک به آن‌ها وجود دارد. مثلاً، این امکان وجود دارد که با کمک گرفتن از مراقبت‌های درمانی کلینک زخم بستر از تشدید زخم پیشگیری شود.
عوامل زخم بستر درجه ٣
زخم بستر زمانی ایجاد می‌شود که جریان خون به سمت پوست قطع شود. این مسئله بافت سالم پوست را از بین می‌برد و خراشی (زخم باز) روی آن پدیدار می‌شود. هرچقدر که این نوع زخم دیرتر درمان شود، عمیق‌تر خواهد شد.
زخم بستر درجه ٣ زمانی ایجاد می‌شود که زخم بستر درجه ٢ درمان نشده و زخم تا عمق پوست بیمار نفوذ کرده است.
اگر بیماران برای مدت زمانی طولانی به یک حالت بنشینند یا دراز بکشند، جریان خون‌‌شان مختل شده و سلول‌های پوست‌شان از بین می‌رود و در نتیجه در معرض خطر زخم بستر قرار میگیرند. با اینکه تمامی بیماران و افراد سالخورده که تحرک محدودی دارند، در برابر این نوع شدیدی از این زخم‌ها آسیب‌پذیرند، ولی احتمال ابتلای برخی از آن‌ها بالاتر است.
این افراد بیشتر در معرض خطر زخم بستر قرار دارند:
- کسانی که عضوی از بدنشان در گچ است
- کسانی که مشکل گردش خون دارند
- افراد دیابتی
- افرادی که از مشکلات سلامتی ناشی از سوء تغذیه رنج می‌برند
- کسانی که آسیب نخاعی دیده‌اند و تحرک محدودی دارند
با این حال، زخم بستر درجه ٣ حتی در این نوع بیماران هم قابل پیشگیری است.
غفلت مراقبین بیمار و زخم بستر درجه ٣
زمانی که مراقبت به حد کافی نباشد و بیمار به زخم بستر درجه ٣ مبتلا شود، این امر ناشی از غفلت مراقبین بیمار (در منزل یا بیمارستان) است.
غفلت، یک اشتباه ساده و بی‌ضرر نیست- در این مورد یک خطای تهدیدآمیز زندگی بیمار است. متأسفانه، عدم آگاهی مراقبینی که به خوبی از ساکنین آسایشگاه مواظبت دائم نمی‌کنند که این منجر به بروز زخم بستر می‌شود.
البته در مورد بیمارستان ها و آسایشگاه ها غالبا این غفلت ناشی از مسئله‌ی دیگری است: کمبود نیروی کار برای مراقبت‌های طولانی مدت. وقتی تعداد کارکنان کم باشد، بیماران مجبورند ساعت‌ها منتظر بمانند تا نیازهای مراقبتی آن‌ها برطرف شود.
در بیمارستان هایی که دائماً با مشکل کمبود نیرو مواجهند، مشکلات مراقبتی ماه‌ها حل‌نشده باقی می‌ماند و امکان شیوع زخم بستر افزایش پیدا می‌کند.
کمبود کارکنان منجر به زخم بستر درجه ٣ می‌شود، زیرا پرستارها:
- در مراحل شروع زخم بستر، متوجه آن نمی‌شوند یا اقدامی برای درمان نمی‌کنند
- احتمال فراموش شدن افراد بسیار بالاتر است
- احتمال اینکه یک نفر برای مدتی طولانی روی تخت یا ویلچر بماند، زیاد است
علائم زخم بستر درجه ٣
سیاه شدن بافت پوست
لبه‌های قرمز
ترشحات چرکی
علائم زخم بستر درجه ٣ شامل این موارد است:
- بوی بد زخم
- بافت سیاه داخل یا اطراف زخم
- تب
- ترشحات سبزرنگ یا چرکی
- قرمزی اطراف زخم
بسیاری از این علائم شامل تب، ترشحات و قرمزی اطراف زخم نشانه‌ی عفونت هستند. از آن‌جایی که زخم بستر، زخمی باز است، به سادگی عفونت می‌کند و باکتری وارد بدن می‌شود و در نتیجه روند درمان پیچیده خواهد شد.
تشخیص زخم بستر درجه ٣
یک پزشک متخصص زخم، با معاینه‌ی زخم درجه‌ی آن را تشخیص می‌دهد.
زخم بستر دارای این ویژگی‌هاست:
- لبه‌های بیرونی سیاه و پوسیده
- تورفتگیهای چاله‌مانند
- بافت مرده و مایل به زرد
- بافت چربی قابل مشاهده
زخم بستر درجه ٣ کاملاً عمیق است ولی تاندون، رباط، ماهیچه و یا استخوان قابل دیدن نخواهد بود. اگر این موارد را مشاهده کردید، یعنی بیمار به زخم بستر درجه ٤ مبتلا شده است. ناگفته نماند که پرستاران نمی‌توانند درجه نوع شدید این زخم را تعیین کنند.
دو مشکلی که ممکن است تشخیص زخم بستر نوع ٣ را به تأخیر بیندازد:
- آسیب‌های بافت عمق: آسیب بافت عمیق زمانی رخ می‌دهد که زخم باز وجود ندارد ولی بافت‌های زیرپوستی بیمار صدمه دیده‌اند.
- زخم با درجه‌ی نامشخص: اگر پزشک نتواند زخم را به دلیل بافت مرده‌ی پوست یا دله بستن آن ببیند، نمی‌تواند چیزی تشخیص دهد.
اگر درجه‌ی زخم بستر مشخص نباشد، باز هم پزشک‌ها توصیه می‌کنند که روند درمان آغاز شود.
عوارض زخم بستر درجه ٣
عوارض یک بیماری، پیامدهای ناشی از آن است. عوارض زخم بستر درجه ٣ از درجه‌ی ١ و ٢، شدیدتر است. با این حال زیاد وخیم نیست و معمولاً در عرض ١ تا ٤ ماه بهبود می‌یابد.
با این وجود، زخم بستر درجه ٣ می‌تواند خطرناک باشد. اگر زخم بستر درجه ٣ درمان نشود، ممکن است به زخم درجه ٤ تبدیل شود، به رباط برسد و استخوان را در معرض خطر قرار دهد. عفونت‌های ناشی از زخم بستر می‌تواند منجر به سپسیس یا مسمویت خونی شود که خطر مرگ در پی دارد.
عوارض خاص هر بیمار توسط پزشک به طور دقیق‌تر قابل تشخیص است.
درمان زخم بستر درجه ٣
در آغاز روند درمان آسیب فشاری، مراقبت از زخم ضروری است. کسانی که مبتلا به زخم بستر درجه ٣ هستند، باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.
درمان زخم بستر درجه ٣ شامل این موارد است:
- آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت
- تخت یا ملحفه‌ی مخصوص برای کمک به بهبودی
- دبریدمان- برداشتن بافت مرده از طریق جراحی
- برداشتن فشار از روی زخم بستر
ممکن است درمان این نوع آسیب‌ها سخت باشد، زیرا زخم‌های عمیق نیازمند جراحی هستند و روند بهبودی آن‌ها زمان‌بر است. با این حال، درمان امری ضروری است زیرا در غیر اینصورت احتمالات دیگر- خطر زخم بستر درجه ٤ یا عفونت‌های خطرناک- بدتر خواهد بود.
پیشگیری از زخم بستر درجه ٣
زخم‌های فشاری درجه ٣، با درمان در مراحل اولیه‌ی زخم بستر قابل پیشگیری خواهند بود.
مراقبین و پرستاران می‌توانند با انجام این موارد از زخم بستر پیشگیری کنند:
- حرکت دادن افراد در بیمارستان یا منزل
- اطمینان از اینکه وضعیت تغذیه و رطوبت بدن آن‌ها مناسب است
- جابجا کردن مرتب افرادی که مشکل حرکتی دارند
- درمان زخم بستر در مراحل اولیه در اسرع وقت
- تماس با پزشک درصورت عدم بهبودی سریع زخم بستر
اعضای خانواده در این میان ، نقشی اساسی در پیشگیری از زخم بستر دارند. مثلاً، به طور مرتب به آن‌ها سر بزنید و وضعیت سلامت فیزیکی آن‌ها را بررسی کنید.
آن‌هایی که متوجه می‌شوند عزیزان‌شان از زخم بستر رنج می‌برند، باید فورا به کارکنان آن‌جا اطلاع دهند.
اعضای خانواده که درمورد سلامت عزیزان‌شان نگران هستند، می‌توانند با پزشک‌ها تماس بگیرند تا مطمئن شوند به خوبی از او مراقبت می‌شود.
